ایران په تېرو څو لسیزو کې د اوبو له ډېر بد ناورین سره مخ دی؛ چارواکو ویلي؛ که وچکالي دوام وکړي، نو د تهران ۱۰ میلیوني ښار به ډېر ژر له خلکو تش شي.

د ایران ولسمشر مسعود پزشکیان خبرداری ورکړی، چې که د ډسمبر تر میاشتې باران ونشي؛ نو حکومت به اړ شي، چې په تهران کې د اوبو پر کارولو محدودیتونه ولګوي.

هغه د دې ناورین پړه د تېرو حکومتونو پر ناسمو پالیسیو، اقلیمي بدلون او ډېرې کارونې اچولې ده.

کارپوهانو ويلي، چې د کلونو ناسم مدیریت، غیرقانوني څاه کېندنې او د بندونو بې پاملرنې جوړولو د اوبو په رسولو کې چټک کمښت رامنځته کړی دی. په داسې حال کې، چې تر اوسه د خلکو د لاریونونو کومه نښه نه‌لیدل کیږي؛ خو د اوبو کمښت پر کورنیو او د ایران زیانمن شوي اقتصاد پوره فشار راوړی دی.

د حکومتي چارواکو د څرګندونو له مخې؛ د تهران په پېنځه بنسټیزو بندونو کې د اوبو کچه تقریبا نیمایي شوې او د امیر کبیر بند یوازې ۸ سلنه ډک دی. په ټول هېواد کې ۱۹ لوی بندونه بشپړ وچ شوي دي.

په لویو ښارونو لکه مشهد او اصفهان کې اوسیدونکي د اوبو له ټیټ فشار، پرله پسې بندېدا او اغېزمن مدیریت نشتوالي څخه اندېښمن شوي؛ خو چارواکي وايي، چې اقلیمي بدلون او د تودوخې لوړوالی د اوبو د تبخیر علت دی.

د دغه ناورین د حل لپاره حکومت د اوبو د فشار کمولو، له نورو بندونو څخه د اکمالاتو لېږدولو او د شخصي زیرمو کارولو ته د خلکو هڅول پیل کړي دي؛ خو ډېری ښاریان وايي، چې دا اقدامات کافي ندي.

بېساري اورښتونو او سېلابونو ټوله خیبر پښتونخوا (KP) ونیوله او په ځانګړي توګه یې د بونیر په اړوند سیمه کې د یکشنبې تر سهار لږ تر لږه ۳۳۷ کسان مړه کړي او ډېر نور ورک دي.

دې له ۱۵۰ ملي مټر څخه زیات یوه ساعت؛ خو پرله‌پسې باران داسې سېلاب رامنځته کړ، چې نه یوازې یې کلي او کورونه ویجاړکړل، بلکې د مرګ او ژوبلې وېره هم ورسره مل شوه.

د باران دا ناڅاپي شېبه بېسارې ده او تر دې دمه لیدل شوې نه‌وه.

د ښوونځي یو ځایي ښوونکی عزیز احمد نومي ویلي؛ هغه شېبه یې نه‌هېریږي، چې له ویجاړیو ډک سېلابونه له غرونو راووتل.

یوازې په بونیر کې ۲۰۷ کسان مړه شول او لسګونه نور درک او د اوبو، خټو او ډبرو لاندې، چې ډېر کورونه او کلي یې ویجاړ کړي؛ ښخ شوي دي.

لرې پرتې سیمې په ځانګړي توګه د بایشونای کلی، چې د ژغورنې د ډلو ورتګ ته پر تمه دي؛ په ویجاړیو کې دوب دی، ژوندي پاتې شوي کسانو هر څه له لاسه ورکړي او د مرستې هیله لري.

په ټوله خیبر پښتونخوا کې سېلابونو او ځمک‌‌ښویېدنې کلیو او بېخبناوو ته زیان ورساوه.

د ولایتي چارواکو د څرګندونو له مخې؛ د موسمي بدلونونو له کبله بارانونه زیات شول او لویدیځ لوري ته وګرځېدل، چې دا ویجاړۍ له اقلیم بدلون سره تړاو لري.

په یوه بل راپور کې چارواکو منلې، چې په پراخه خیبر پښتونخوا سیمه کې لږ تر لږه ۲۷۴ کسان مړه شوي دي. په داسې حال کې، چې د چورلکو د ژغورنې هڅې له غمیزې سره مخ شوې دي؛ یوه چورلکه  د مرستې پر مهال راولوېده، چې د هغې دعملې ټول پېنځه غړي مړه شول.

له دې ناورین څخه د رامنځته شوي ځاني زیانونو کچه هره ورځ مخ پر زیاتیدو ده.

د فرانسې خبري سرچینې راپور ورکړی، چې یوازې په خیبر پښتونخوا کې د ۳۴۰ څخه ډېره مړینه تائید شوې او سلګونه نور ورک دي.

ټول سړکونه، کورونه او دوکانونه له منځه تللي، چې چارواکي یې ډله‌ییزو بېړنیو ښخولو او بېړني بشري غبرګون ته اړ کړي دي.

په خیبر پښتونخوا کې چارواکو په ډېرو خطر لرونکو سیمو کې د بیارغونې، مالي ملاتړ او د ځای پرځای کولو د پروګرام پیلولو ژمنه کړې او د نړیوالو مرستو غوښتنه کوي.