تازه خبرونه
د افغانستان اقتصادي بیا رغونه کمزورې ده – نړیوال بانک
راپور زیاته کړې، چې “پراخه بې وزلي، بې کاري، محدودې سرچینې او د پېرودلو کمزورې ځواک اوس هم میلیونونه خلک زیانمنوي. ټیټې مجموعي تقاضا اقتصاد په رکود او محدود پرمختګ کې ساتلی دی. د پالیسۍ ناڅرګندتیا، مالي انزوا او د بشري او فزیکي پانګې نشتوالي له کبله اقتصادي لید نازک دی. په بهرنیو مرستو کې چټک کمښت کولی شي مجموعي تقاضا نوره هم کمزورې کړي او اقتصادي فشارونه زیات کړي.”
د دوشنبې پر ورځ نړیوال بانک په خپل راپور کې یادونه وکړه، چې که څه هم د افغانستان اقتصادي وده په ۲۰۲۳-۲۴ کې یو مثبت پرمختګ و؛ خو دا وده د ټولنیزو شاخصونو د ښه کولو لپاره کافي نهوه.
راپور زیاته کړې، چې “پراخه بې وزلي، بې کاري، محدودې سرچینې او د پېرودلو کمزورې ځواک اوس هم میلیونونه خلک زیانمنوي. ټیټې مجموعي تقاضا اقتصاد په رکود او محدود پرمختګ کې ساتلی دی. د پالیسۍ ناڅرګندتیا، مالي انزوا او د بشري او فزیکي پانګې نشتوالي له کبله اقتصادي لید نازک دی. په بهرنیو مرستو کې چټک کمښت کولی شي مجموعي تقاضا نوره هم کمزورې کړي او اقتصادي فشارونه زیات کړي.”
نړیوال بانک ویلي: “په بهرنیو مرستو کې چټک کمښت کولی شي مجموعي تقاضا نوره هم کمزورې کړي، چې اقتصادي فشارونه یې زیات کړي.”
د نړیوال بانک راپور ویلي، چې د افغانستان د سوداګرۍ کسر په ۲۰۲۴ کې ۵۴ سلنه لوړ شو؛ ۹ میلیارډ ډالرو ته ورسېد، چې د هېواد د ناخالص کورني تولید (GDP ) ۴۵ سلنه استازیتوب کوي.
راپور دا کمښت په صادراتو کې پېنځه سلنه کمښت ته منسوبوي، چې ټولټال ۱.۸ میلیارډ ډالر کیږي، چې په ټولیزه توګه د ډبرو سکرو او ټوکر صادراتو کې د کمښت له کبله دی.
نړیوال بانک ویلي: “د ډبرو سکرو صادرات تر ټولو ډېر کم شوي، چې ۶۴ سلنه راټیټ شوي او ۹۲ میلیون ډالرو ته رسیدلي؛ ځکه، چې پاکستان خپلو دودیزو عرضه کوونکو ته مخه کړې ده.”
راپور د افغانستان د عوایدو په راټولولو کې ۱۱.۵ سلنه زیاتوالی پر ګوته کړی، چې په ټولیزه توګه د غیر مالیاتي عوایدو او د هېواد په پولو کې لګول شوي مالیاتو له کبله رامنځته شوی.
راپور څرګنده کړې: د عوایدو راټولول د ۲۰۲۴-۲۵ مالي کال په لومړیو ۱۰ میاشتو کې (د ۲۰۲۴ کال د مارچ ۲۲ – د ۲۰۲۵ کال د جنوري ۲۱) قوي پاتې دی، چې ټولټال ۱۹۰.۵ میلیارد افغانۍ (۲.۵ میلیارډ ډالر) یا د کلني ناخالص کورني تولید ۱۲ سلنه وه.”
راپور دا یادونه هم کړې، چې د افغانستان بانک تېر کال د سپتمبر له څلورمې څخه د ډسمبر تر ۹ پورې د امریکایي ډالرو لیلامونه وځنډول، چې د (افغانۍ) د ارزښت په کمولو کې یې مرسته وکړه. د ډالرو پلورل د ۲۰۲۵ کال په جنوري کې بیا پیل شول، چې بانک له ۱۰۰ میلیون ډالرو څخه ډېر بازار ته وړاندې کړل.
نړیوال بانک یادونه کوي، چې له پاکستان سره نازکې سوداګریزې اړیکې افغانستان دې ته اړ کړ، چې خپل صادراتي بازارونه متنوع کړي، چې هر یو یې د ټولو صادراتو شاوخوا درې سلنه ونډه لري.
په هرصورت پاکستان د صادراتو ترټولو لوی منزل پاتې دی، چې ۴۵ سلنه جوړوي او ورپسې هند په ۳۴ سلنه کې راځي.
د راپور له مخې؛ ” افغانستان د صادراتو بنسټ اوس هم له خوراکي توکو او ډبرو سکرو سره تړلی دی، چې په ۲۰۲۴ کې د ټولو صادراتو ۶۰ سلنه جوړوي، چې په ۲۰۲۳ کې ۸۰ سلنه وه.”
د افغانستان لپاره د خپل صادراتو پورټ فولیو پراخولو او په څو توکو او بازارونو تکیه کمولو لپاره بېړنۍ اړتیا په ګوته کوي”.
نړیوال بانک ویلي؛ په عین حال کې د کورني مالیې عواید ۱۱ سلنه وده کړې، چې ۷۲.۱ میلیارډ افغانیو ته رسیدلي، چې د ټولو عایدو په وده کې ۲.۸ سلنه ونډه لري.
د رابور د څرګندونو له مخې؛ غیر مالیاتي عواید ۲۲ سلنه زیاتوالی موندلی او ۶۶ میلیارډ افغانیو ته رسیدلی. دا وده د کانونو، ټولونو، د موټرو راجسټریشن، د پاسپورټ صادرولو، ټرانسپورټ خدماتو، اوسپنېپټلۍ او مخابراتو څخه د لوړ عاید له کبله رامنځته شوې.
نړیوال بانک وایي: “هغه وزارتونه، چې د غیر مالیاتي عوایدو مسوولیت لري؛ له هدفونو څخه اته سلنه ډېر شوي، چې د داخلي عوایدو په راټولولو کې یې ۴۵ سلنه ونډه درلوده.”
ګمرکي محصولات او مالیه د کال پر پرتله ۲۰ سلنه ډېر شوي او ۵۱.۵ میلیارډ افغانیو ته رسیدلي، چې د ټول عاید په وده کې یې ۴.۵ سلنه ونډه درلوده. دا زیاتوالی د لوړو وارداتو، له ایران او مرکزي آسیا سره د قوي سوداګریزو اړیکو، د سرحدي مدیریت ښهوالي او د تعرفو وروستیو تعدیلاتو له کبله رامنځته شوی دی.
له بلې خوا د هېواد د اقتصاد وزارت د نړیوال بانک راپور ردوي او له واقعیت څخه یې لرې بولي.
د وزارت ویاند عبدالرحمن حبیب وايي، چې اسلامي امارت د لویو اقتصادي پروګرامونو له لارې د کارموندنې او د هېواد د اقتصاد د پراختیا په لټه کې دی.
د نړیوال بانک کارپوهانو او اقتصادي څارونکو د اقتصادي اصلاحاتو پلي کولو، مالي شفافیت ښه کولو او پر وارداتو او بهرنیو مرستو د افغانستان د تکیه کمولو لپاره د دوامداره پالیسیو جوړولو اړتیا ټینګار کړی دی.
تازه خبرونه
پاکستان پر جوماتونو او مدرسو نه د ترهګرو پر وړاندې عملیات کوي – خواجه آصف
خواجه آصف په یوه خبرپاڼه کې څرګنده کړې؛ د پاکستان عملیات د تحریک طالبان پاکستان (ټيټيپي) د تائید شویو مرکزونو پر نښه کولو راڅرخي، چې پر وینا یې د افغانستان له خاورې د پاکستان پر ضد فعالیت کوي.
د پاکستان دفاع وزیر خواجه محمد آصف د سېشنبې پر ورځ هغه هڅې رد کړل، چې د ډیورنډ کرښې په اوږدو کې د پاکستان د ترهګرۍ ضد عملیات؛ له هغه څه سره پرتله کوي، چې هغه یې “پر جوماتونو او مذهبي مدرسو د هند ناقانونه بریدونه” بولي.
خواجه آصف په یوه خبرپاڼه کې څرګنده کړې؛ د پاکستان عملیات د تحریک طالبان پاکستان (ټيټيپي) د تائید شویو مرکزونو پر نښه کولو راڅرخي، چې پر وینا یې د افغانستان له خاورې د پاکستان پر ضد فعالیت کوي.
نوموړي ټینګار کړی، چې د دې عملیاتو پرتله کول له هغو بریدونو سره، چې هند د بهاولپور او مریدکې پر دیني ځایونو کړي؛ « بشپړ ناسم او د منلو وړ ندي».
دا په داسې حال کې ده، چې د افغانستان اسلامي امارت تل د پاکستان دا تورونه رد کړي او ویلي یې دي، چې د پاکستان ناامني د دوی کورنۍ مسئله ده او هیڅ ډلې ته اجازه نهورکول کېږي، چې د افغانستان له خاورې د نورو پر وړاندې فعالیت وکړي.
تازه خبرونه
آلمان یو افغان او یو سوریایي له خپل هېواده وایستل
د آلمان کورنیو چارو وزارت د څرګندونوله مخې: د سېشنبې پر ورځ( د مرغومي دوهیمه / د ډسمبر درویشتمه؛ ۳۷ کلن سوریایي، چې په نوردراین– وستفالن ایالت کې د وسلهوالې غلا، د سخت بدني زیان اړولو او باجاخیستنې پر تورونو محکوم شوی و د بند له تېرولو وروسته د الوتنې له لارې دمشق ته ولېږدول شو. د جرمني فډرالي پولیسو هغه تر دمشق پورې بدرګه کړ او ځایي چارواکو ته یې وسپاره.
د آلمان حکومت د لومړي ځل لپاره یو سوریایي او دغه راز یو افغان خپلو خپلو هېوادونو ته جبري استولي، چې د برلین د کډوالۍ په سیاست کې د یوه اړین بدلون نښه ګڼل کېږي.
د آلمان کورنیو چارو وزارت د څرګندونوله مخې: د سېشنبې پر ورځ( د مرغومي دوهیمه / د ډسمبر درویشتمه؛ ۳۷ کلن سوریایي، چې په نوردراین– وستفالن ایالت کې د وسلهوالې غلا، د سخت بدني زیان اړولو او باجاخیستنې پر تورونو محکوم شوی و د بند له تېرولو وروسته د الوتنې له لارې دمشق ته ولېږدول شو. د جرمني فډرالي پولیسو هغه تر دمشق پورې بدرګه کړ او ځایي چارواکو ته یې وسپاره.
د کورنیو چارو وزارت هممهاله تائید کړې، چې په همدې مخینې یو بل کس افغانستان ته شړل شوی او برلین له دمشق چارواکو او په کابل کې له میشتو استازو سره داسې هوکړو ته رسېدلی، چې په راتلونکي کې د خطرناکو مجرمانو او د امنیت ګواښوونکو کسانو «منظمې» ایستنې ته لار اواره شي.
د جرمني کورنیو چارو وزیر الکسانډر ډوبرینډت د دې سیاست په ننګه کې ویلي: «مجرمان باید زمونږ هېواد پرېږدي. مونږ د کنټرول، پایلو او د مجرمانو او ګواښونو پر وړاندې د صفر زغم د پالیسۍ پلوي یوو.»
نوموړي زیاته کړې، چې د جرمني ښاروالۍ او ځایي بنسټونه د محکومو بهرنیو وګړو د شتون له کبله تر سخت فشار لاندې دي او دا وضعیت یوې بحراني کچې ته رسېدلی دی.
دا پرېکړه له میاشتو میاشتو ډیپلوماټیکو هڅو وروسته او د ۲۰۲۴ز. کال د ډسمبر په میاشت کې د بشار الاسد د حکومت له پرځېدو وروسته شوې، چې د سوریې ۱۴ کلنه جګړه یې پای ته ورسوله او دې هېواد ته د کډوالو د بېرته ستنېدا پر اوږدمهاله بندیز د بیاکتنې لامل شوه.
د جرمني د واکمن ائتلاف د ګوندونو ترمنځ د هوکړې له مخې؛ په لومړي پړاو کې سوریې او افغانستان ته د جبري ایستلو بیا پیل به مجرمان او هغه کسان رانغاړي، چې د امنیتي ګواښ په توګه پېژندل کېږي.
د بشري حقونو بنسټونه بیا د سوریې امنیتي وضعیت ته پر کتو بېرته ستنېدونکو ته د احتمالي خطرونو په اړه خبرداری ورکوي.
تازه خبرونه
د ډيورنډ کرښې هغې غاړې ته د داعش په اړه افشاګرۍ پایله ورکړه
مجاهد زیاته کړې: «مونږ دا موضوع رسنیزه کړه او په خبري کنفرانسونو کې مو هم ترې یادونه کړې. همدا افشاګري وه، چې نن یې د پایلې لیدونکي یوو.»
د افغانستان اسلامي امارت ویاند ذبیحالله مجاهد د ډيورنډ فرضي کرښې هغې غاړې ته د داعش ډلې د یوه غړي د وروستۍ نیونې په اړه په یوه غږیز پیغام کې آریانا نیوز ته ویلي، چې اسلامي امارت له دې مخکې هم څو ځله د یادې کرښې هغې غاړې ته د داعش له شتون او هڅو پرده پورته کړی او دا موضوع یې علني له رسنیو سره شریکه کړې هم ده.
مجاهد زیاته کړې: «مونږ دا موضوع رسنیزه کړه او په خبري کنفرانسونو کې مو هم ترې یادونه کړې. همدا افشاګري وه، چې نن یې د پایلې لیدونکي یوو.»
د اسلامي امارت د ویاند د څرګندونو له مخې؛ د ډيورنډ فرضي کرښې هغې غاړې ته د داعش د مهمو غړو نیول دا ادعا ثابتوي، چې د دغې ډلې پټنځایونه او مرکزونه هلته دي او د داعش لوړپوړي کسان په هماغو سیمو کې حضور لري.
نوموړي زیاته کړې؛ پر خواشینۍ، چې د دغو کسانو له شتون څخه ناوړه ګټه اخیستل شوې؛ دا هغه موضوع ده، چې اسلامي امارت له دې مخکې هم څو ځله راپورته کړې ده.
له دې مخکې د ترکیې دولتي رسنیو راپور ورکړی و، چې د دغه هېواد د استخباراتو ادارې (میت) د افغانستان او پاکستان تر منځ د ډيورنډ فرضي کرښې په اړوند سیمه کې د پراخو عملیاتو پر مهال یو ترکي وګړی ونیوه، چې د داعش د لوړپوړي غړي رول یې لرلی دی.
د اناتولي خبري سرچینې د امنیتي څرګندونو له مخې ویلي؛ نیول شوی کس «مهمت ګورن» نومېږي او ادعا یې کړې، چې د «داعش خراسان» په څانګه کې یې فعالیت کاوه.
سرچینې دا هم ویلي؛ ګورن «په افغانستان، پاکستان، ترکیه او یو شمېر اروپايي هېوادونو کې د ملکي وګړو پر وړاندې د ځانمرګو بریدونو د تنظیم مسوولیت درلود».
د دغه راپور له مخې؛ د ترکیې ملي استخباراتو موندلې، چې ګورن له ترکیې څخه د افغانستان– پاکستان د ډيورنډ فرضي کرښې سیمو ته سفر کړی و او د داعش په روزنیزو کمپونو کې یې فعالیت درلود او ورو ورو یې په دې ډله کې د مشرتابه مقام خپل کړ.
-
تازه خبرونه4 days agoافغانان باید د یو کس د جرم بیه پرې نکړي – د بوش بنسټ
-
تازه خبرونه2 days agoد ترکیې استخباراتو ډیورنډ فرضي کرښې ته نږدې د داعش یو غړی نیولی
-
تازه خبرونه5 days agoنړۍ دې د بندیزونو او فشارونو پر ځای اقتصادي اړیکې پراخې کړي – ملابرادر
-
تازه خبرونه4 days agoایران ته د ناقانونه تېرېدا پر مهال درې افغان کډوال له سختې یخنۍ مړه شول
-
تازه خبرونه2 days agoد ټول عمر لپاره د عاصم منیر بښل د اسلام خلاف عمل دی
-
تحول4 days agoتحول: له افغانستان سره د سوداګرۍ د آسانتیا لپاره د ایران هڅې
-
لوبی3 days agoد افغانستان هندبال فډراسیون رییس د دې څانګې په نړیوال کانګرس کې ګډون وکړ
-
روغتيا4 days agoد عامې روغتیا وزارت پلاوي په نوي ډیلي کې له همدرد بنسټ څخه لیدنه وکړه
