افغانستان به د شانګهای د همکاریو ټولنې په راتلونکې سرمشریزه کې، چې د اوکټوبر پر پېنځلسمه او شپاړلسمه په اسلام‌آباد کې جوړېږي؛ ګډون ونکي، ځکه د دې ټولنې مشرتابه بلنه نده ورکې.

ایکسپریس نیوز راپور ورکړی، چې دې غونډې ته اسلامي امارت بلل شوی ندی؛ خو له منګولیا څخه د دې ټولنې د څارونکي غړي او له ترکمنستان څخه د ځانګړي استازي په توګه د ګډون غوښتنه شوې ده.

پاکستانۍ ورځپاڼې ایکسپریس ټریبیون د ډیپلوماټیکو سرچینو د څرګندونو له مخې راپور ورکړی، چې اسلامي امارت ته؛ ځکه بلنه نده ورکړ شوې، چې د شانګهای همکاریو ټولنې عمومي منشي دوی ته بلنه نده استولې.

پاکستانيو رسنیو هم لیکلي، چې په شانګهای همکاریو ټولنه کې د افغانستان غړیتوب د ۲۰۲۱ ز. کال د اګسټ پر پېنځلسمه له هغې څو اوونۍ وروسته وځنډول شو، چې اسلامي امارت په کابل کې بیا واک تر لاسه کړ.

دغه هېواد د ۲۰۱۲ کال د جون پر اوومه د شانګهای د همکارۍ ټولنې څارونکی شو؛ خو د غړیتوب له ورکړې وروسته یې په فعاله توګه فعالیت ندی کړی.

د شانګهای د همکارۍ سازمان په ۲۰۰۱ کال کې د چین، روسیې او د منځنۍ آسیا د څلورو هېوادونو قزاقستان، قرغزستان، تاجکستان او ازبکستان لخوا جوړ شو. هند او پاکستان په ۲۰۱۷ کال کې له دغه سازمان سره یو ځای شول. هغه مهال داسې اوازې وې، چې ایران او افغانستان ښايي ډېر ژر د دې ټولنې غړي شي. ایران تېر کال له دې ټولنې سره یوځای شو.

اسلامي امارت تر اوسه په اسلام‌آباد کې د شانګهای همکاریو ټولنې په غونډه کې د نه ګډون په اړه څه ندي ویلي؛ خو د دې ټولنې په تېرو دوه ناستو کې د طالبانو استازو ته بلنه نوه ورکړ شوې.

د شانګهای همکاریو ټولنه به په راتلونکې ناسته کې د سیمه‌ییزو همکاریو او امنیت پر وده راوڅرخیږي.

د افغانستان په چارو کې د ایران ځانګړي استازي حسن کاظمي قُمي ويلي، د مسکو د شپږمې غونډې یوه مهمه موضوع د افغانانو د کډوالۍ مخنیوی و.

هغه ټینګار کړی، چې ګاونډ هېوادونه له ترهګرۍ سره د مبارزې په اړه د همکارۍ او د افغانستان د بیارغونې لپاره د لازمو شرایطو رامنځته کېدا ته په دې سیمه‌ییز نوښت کې راټول شوي وه.

حسن کاظمي قُمي له ایرنا خبري سرچینې سره په خبرو کې ویلي؛ دغه غونډه د تېرې جمعې پر ورځ په مسکو کې د ۱۰ هېوادونو او د افغانستان د بهرنیو چارو وزارت د چارسمبتالي امیر خان متقي په ګډون ترسره شوه.

هغه زیاته کړې: په نړیوال ډګر او په ځانګړي توګه په فلسطین او لبنان کې له روانو بدلونونو سره - سره، د افغانستان موضوع اوس هم له سیمه‌ییزو لومړیتوبونو څخه ګڼل کیږي.

په افغانستان کې د ایران ځانګړي استازي او سفیر دا ټینګار هم کړی، چې د ګاونډ هېوادونو وړتیاوې او سیمه‌ییزې همکارۍ له اسلامي امارت او د افغانستان له خلکو سره مرسته کوي، چې پر ستونزو بریالی شي.

د ایرنا د راپور له مخې؛ په دې غونډه کې د چاپېریال امنیت هم یو له سیمه‌ییزو اندېښنو څخه ګڼل شوی دی.

د مسکو فارمټ ناسته د چین، هند، ایران، قزاقستان، قرغزستان، پاکستان، روسیې، تاجکستان، ازبکستان او افغانستان د ځانګړو استازو او لوړ پوړیو چارواکو په حضور کې جوړه شوه او د سیمه‌ییزامنیت د ټینګښت، مهاجرت د کمېدا په اړه او د افغانستان اقتصادي او ټولنیزو شرایطو ښه کېدا ته د حل لارو پر لټون راوڅرخېدله.

په اسلام‌آباد کې د افغانستان اسلامي امارت سفارت د خپرې شوې خبرپاڼې له مخې؛ د هغو ۷ افغانانو مړي، چې د بلوچستان د دوکۍ د ډبرو سکرو کان د کاریګرو مړي په کویټه کې د افغانستان قونسلګرۍ پر هڅو د هغو کورنیو ته وسپارل شول.

په دې خبرپاڼه کې راغلي؛ په مړو شویو کسانو کې ۳ یې په پاکستان کې کډوال او هلته خپلو کورنیو ته سپارل شوي او پاتې نور یې، چې د کندهار د معروف ولسوالۍ اوسېدونکي وه؛ د چمن-بولدک او بهلولي له لارې افغانستان ته له رالېږدولو وروسته کورنیو ته سپارل شوي دي.

تېره ورځ د ناڅرګندو وسلوالو په برید کې ۲۰ کان کېندونکي وژل شوي وه.

ویل کیږي، چې افغانستان د پاکستان له حکومت څخه د پېښې د عاملینو د  نیولو او سزا ورکولو غوښتنه کړې ده.