په غزه کې د ۱۵ میاشتنۍ جګړې؛ اوربند او د یرغمل شوو کسانو خوشې کول به له څو ساعتونو وروسته پیل شي؛ خو د حماس لخوا د خوشې کېدونکو یرغملو د نوملړ په نه چمتو کولو کې د پاتې راتلو له کبله اسرائیلو لاریونونه کړي دي.

حماس وسلوال د امریکا او اروپايي ټولنې لخوا د ترهګرو په توګه پېژندل شوي دي.

د اسرائیلي پوځ او همدارنګه د قطر د بهرنیو چارو وزارت د ویاند ماجد الانصاري د اعلان له مخې، اوربند به د یکشنبې پر ورځ پر ځایي وخت د سهار ۸:۳۰ پیل شي.

مخکې اعلان شوی و، چې درې اسرائیلي یرغمل شوي کسان، چې درې ملکي ښځې هم په کې شاملې دي؛ د مازدیګر پر ۴:۰۰ خوشې شي او د اسرائیل خاورې ته یې له لېږدولو وروسته به له ۹۰ څخه ډېر فلسطیني بندیان خوشې شي.

د هوکړې له مخې، حماس باید د یرغمل شویو کسانو نومونه له خوشې کېدو څخه ۲۴ ساعته مخکې ورکړي؛ خو اسرائیلي رسنیو د شنبې پر ماښام ناوخته راپور ورکړ، چې حماس تر اوسه د هغو ۳ یرغمل شویو کسانو نومونه ندي اعلان کړي، چې ټاکل شوې د اوربند پر لومړۍ ورځ خوشې شي.

د اسرائیلو د لومړي وزیر بنیامین نتنیاهو دفتر د شنبې پر ماښام په خبرپاڼه کې ویلي، چې "تړون به تر هغې پورې پرمخ لاړ نشي" چې نوملړ ترلاسه نشي او حماس له تړون څخه د سرغړونې بشپړ مسوولیت لري.

د اوربند تړون او د یرغمل شویو کسانو خوشې کول د امریکا، قطر او مصر پر منځګړیتوب رامنځته شو او د جګړې ښکېلو خواوو هم لاسلیک وکړ.

د دې تړون لومړی پړاو ۶۰ ورځې دی او د راتلونکو پړاوونو جزئیات به د دغو اړخونو ترمنځ په خبرو اترو کې وټاکل شي.

د امریکا منتخب ولسمشر ډونالډ ټرمپ ټینګار کړی؛ غوره ده، چې تړون وساتل شي او د یرغمل شویو کسانو خوشې کول روان وساتل شي.

ډونالډ ټرمپ د شنبې پر ماښام  NBC نیوز ته د یوې پوښتنې په ځواب کې، چې آیا هغه ډاډه دی اسرائیلي یرغمل به ژر خوشې شي وویل: "مونږ به ژر وګورو؛ دا غوره ده، چې دوام ومومي."

ډونالډ ټرمپ، چې له شبکې سره په ټیلیفوني خبرو اترو کې ویلي، چې هغه بنیامین نتانیاهو ته ویلي: "دا [چاره] باید پای ته ورسیږي؛ مونږ غواړو، چې پای ته ورسیږي او هغه څه روان وساتو، چې باید ترسره شي."

هغه په ​​دې اړه نور جزئیات ورنکړل او دا یې هم وویل: پرته له دې، چې جزئیات ورکړي وویل؛ ډېر ژر به له بنیامین نتانیاهو سره وویني.

د لاسلیک شوي تړون له مخې، ټاکل شوې، چې د اوربند له پیل سره سم د بشري مرستو بار وړونکې لارۍ غزې ته ننوځي او د دوی شمېر به هره ورځ ۶۰۰ لاریو ته ورسیږي، چې په کې ۵۰ د تېلو ټانکرونه هم شامل دي.

د مصر د بهرنیو چارو وزیر بدر عبدالعاطي د شنبې په ورځ وویل، چې د بشري مرستو بار لارۍ او همدارنګه د تېلو ۵۰ ټانکرونه به د یکشنبې پر ورځ غزې ته ننوځي.

هغه د خپل نایجیریایي سیال سره په یوه ګډه خبري غونډه کې زیاته کړه: "مونږ هیله لرو، چې ۳۰۰ لارۍ به د غزې شمالي سیمې ته ننوځي، چې د مرستندویه بنسټونو په وینا، زرګونه خلک په سختو شرایطو کې بند پاتې دي."

رویټرز د شنبې پر ورځ راپور ورکړ‌، چې په سلګونه لارۍ د رفح پولې ته څېرمه د مصر په لاره کې د اوربند د پیلېدو پر تمه ولاړې دي.

دا لاره پخوا غزې ته د مرستو د رسولو لپاره تر ټولو مهمه لار وه؛ خو د سږ کال په غویي( ثور ) کې وتړل شوه.

له بلې خوا، د اسرائیلو لومړي وزیر په یوه ثبت شوي ویډیوي پیغام کې د تړون لومړي پړاو ته "لنډمهاله اوربند" وویل.

په هغه ویډیو کې، چې د شنبې پر ماښام خپره شوه هغه وویل؛ جو بایډن او ډونالډ ټرمپ دواړو ټینګار کړی چې که د تړون راتلونکي ګامونه پوره نشي، نو اسرائیل کولی شي د غزې جګړه بیا پیل کړي.

بنیامین نتانیاهو دا هم ویلي، چې ډونالډ ټرمپ د چارشنبې پر ماښام له هغه سره په ټیلیفوني خبرو کې د تړون لومړی پړاو لنډمهاله اوربند وباله.

د غزې جګړه له هغې وروسته پیل شوه، چې حماس د اسرائیلو پر جنوبي برخه برید وکړ؛ شاوخوا ۱۲۰۰ کسان یې ووژل او ۲۵۱ نور یې یرغمل کړل.

د دې برید په ځواب کې اسرائیلو پر غزه پوځي عملیات پیل کړل، چې د حماس د چارواکو په وینا، تر اوسه پورې یې له ۴۶ زره څخه ډېر کسان یې وژلي دي.

د غزې اوسېدونکي او چارواکي وايي، چې اسرائیلو د اوربند له اعلان او د یرغمل شویو کسانو له خوشې کولو څو ساعته وروسته پر غزې خپل بریدونه زیات کړل؛ خو منځګړي هڅه کوي، چې د یکشنبې پر ورځ د اوربند له پیلېدو مخکې جګړه ودروي.

رویټرز راپور ورکړی، چې د اسرائیل او حماس ترمنځ، چې غزه کنټرولوي؛ د چارشنبې پر ورځ د قطر، مصر او امریکا پر منځګړیتوب او د ۱۵ میاشتو وینې تویولو وروسته، چې غزه یې ویجاړه کړه او په منځني ختیځ کې یې تاوتریخوالی زیات کړ، د اوربند یوه پیچلې هوکړه لاسلیک شوه.

په دې هوکړه کې د ۶ اوونیو لپاره لومړنی اوربند شته، چې له غزې تړانګې څخه به اسرائیلي ځواکونه تدریجي وځي؛ هلته، چې لسګونه زره خلک وژل شوي دي. حماس به د اسرائیلو لخوا نیول شوي فلسطیني بندیانو د یرغملو په بدل کې خوشې کړي.

د قطر صدراعظم شیخ محمد بن عبدالرحمن الثاني په دوحه کې یوه خبري کنفرانس ته وویل، چې اوربند به د یکشنبې له ورځې نافذ شي.

هغه زیاته کړې، مذاکره کوونکي له اسرائیلو او حماس سره د دې هوکړې د پلي کولو لپاره کار کوي.

د امریکا ولسمشر جو بایډن په واشنګټن کې وویل: "دا تړون به په غزه کې جګړه ودروي، فلسطیني ملکي وګړو ته به بشري مرستې زیاتې کړي او یرغمل شوي کسان به له ۱۵ میاشتو څخه له زیات بند وروسته له خپلو کورنیو سره یوځای کړي."

د هغه ځای‌ناستي ډونالډ ټرمپ، چې د دوشنبې پر ورځ به دنده پیل کړي؛ ادعا کړې، چې دا هوکړه د هغه د هڅو پایله ده.

یوه اسرائیلي چارواکي ویلي، چې د اسرائیلو لخوا د دې تړون منل به تر هغې رسمي نه وي، چې د دوی د امنیتي کابینې او حکومت لخوا تائید نشي.

ټاکل شوې، چې دا رای اچونه د پنجشنبې پر ورځ د مرغومي اووه‌ویشتمه / د جنورې شپاړلسمه ترسره شي.

تمه ده، چې دا هوکړه د اسرائیلو د لومړي وزیر بنیامین نتنیاهو په ائتلافي حکومت کې د ځینو سخت دریځو له مخالفت سره – سره  تائید شي. په داسې حال کې، چې خلکو په غزه او اسرائیل کې د دې هوکړې نمانځنه وکړه او د اسرائیلو پوځ د دې خبر له خپرېدو وروسته خپل بریدونه زیات کړل.

د ډاکټرانو د څرګندونو له مخې؛ د چارشنبې پر ورځ ناوخته د اسرائیلو سختو بمباریو په ځانګړي توګه په غزه ښار کې ۳۲ کسان ووژل.

د سیمې اوسیدونکو ویلي، چې بریدونه د پنجشنبې تر سهاره هم روان ول، چې په کې د غزې جنوبي سیمه رفح، د مرکزي غزې نصیرات او د شمالي غزې اړوند کورونه ویجاړ شول.

د اسرائیلو پوځ پدې اړه څه ندي ویلي او د اوربند له اعلان وروسته پر اسرائیلو د حماس د بریدونو کوم راپور نشته.

د اوربند له خبرو اترو سره یوه خبر فلسطیني چارواکي ویلي؛ منځګړي هڅه کوي، چې دواړه خواوې قانع کړي او د اوربند له پلي کیدو مخکې جګړه ودروي.

حماس په ټولنیزو رسنیو کې د یوې خبرپاڼې له خپرولو سره د اوربند دا هوکړه " د خلکو لپاره یوه لاسته راوړنه" او "یو بدلون" وباله.

د غزې د چارواکو د څرګندونو له مخې: که دا هوکړه بریالۍ شي؛ نو دا به هغه جګړه پای ته ورسوي، چې د غزې ډېره برخه یې ویجاړه کړې، له ۴۶ زره څخه ډېر خلک یې وژلي او د سیمې د ۲ اعشاریه ۳ میلیون نفوس ډېره برخه یې بې ځایه کړې ده.

دا کار کولی شي په ټول منځني ختیځ کې تاوتریخوالی راکم کړي؛ هلته، چې جګړې د اسرائیلو تر اشغال لاندې په لویدیځه غاړه، لبنان، سوریه، یمن او عراق کې شخړې ته لمن وهلې او د اسرائیلو او ایران ترمنځ د بشپړې جګړې اندېښنې یې راپورته کړې دي.

په غزه کې ټولټال ۹۸ یرغمل پاتې دي.

د تړون په لومړي پړاو کې به ۳۳ بندیان خوشې شي، چې ښځې، ماشومان او له ۵۰ کلونو څخه پورته عمر لرونکي نرینه په کې دي. د اوربند په لومړي پړاو کې به دوه امریکايي یرغمل شوي کسان؛ کیټ سیګل او ساګي ډیکل چن د هغو یرغمل شویو کسانو په ډله کې دي، چې خوشې شي.

د تړون د دوه‌یم پړاو د پلي کولو لپاره خبرې اترې به له لومړي پړاو څخه تر شپاړسمې ورځې پورې روانې وي او تمه ده، چې په دې پړاو کې به ټول پاتې یرغمل شوي کسان خوشې شي، دایمي اوربند او له غزې څخه د اسرائیلي ځواکونه بشپړ ووځي.

په درېیم پړاو کې د ټولو پاتې مړو بېرته راستنېدل او د مصر، قطر او ملګرو ملتونو تر څارنې لاندې د غزې بیارغونه پیل شي.

اسرائیلو پر غزه خپل بریدونه له هغې وروسته پیل کړل، چې د حماس پر مشرۍ وسلوالو د ۲۰۲۳ کال د اوکټوبر پر اوومه پر اسرائیلو په برید کې ۱۲۰۰ کسان ووژل او له ۲۵۰ څخه ډېر نور یې یرغمل کړل.

د رویټرز د راپور له مخې؛ د ایران ولسمشر مسعود پزشکیان د سې‌شنبې پر ورځ له این بي سي نیوز سره په مرکه کې ویلي، چې ایران هیڅکله د امریکا د جمهوري غوښتونکي منتخب ولسمشر ډونالډ ټرمپ د وژلو پلان ندی جوړ کړی او په دې اړه یې د ټرمپ او د امریکا د حکومت پخوانۍ ادعاوې یې رد کړې.

د امریکا عدلیې وزارت د نومبر په میاشت کې یو ایرانی وګړی د ایران د سپاه پاسداران د ځواکونو لخوا د امریکا د منتخب ولسمشر د وژلو پر تړاو تورن کړ. د قانون پلي کوونکو ادارو د هر ډول برید د ترسره کېدا مخکې دا ادعاوی شنډې کړې.

ټرمپ تېر کال د امریکا د ولسمشریزو ټاکنو د کمپاین په لړ کې هم ویلي وه، چې ښایي ایران د هغه د وژلو په هڅو کې لاس ولري.

پزشکیان د این بي سي نیوز سره په مرکه کې د دې پوښتنې په ځواب کې، چې آیا د ټرمپ د وژلو لپاره د ایران پلان و؛ وویل "هیڅ شی نه ". "مونږ هیڅکله دا هڅه له پیل څخه نده کړې او هیڅکله به یې ونکړو."

ټرمپ، چې تېر کال یې د امریکا ټاکنې وګټلې؛ د دوشنبې پر ورځ به واک او ځواک ته ورسیږي، د کمپاین په لړ کې له دوه وژونکو هڅو څخه ژوندی راووت؛ یوه په سپتمبر کې هغه مهال، چې هغه د فلوریډا د ویسټ پالم بیچ په خپله ځمکه کې د ګالف لوبه کوله او بله د جولای په میاشت کې د پنسلوانیا د باټلر د یوې غونډې پر مهال. پلټونکو په دواړو کې د ایران د لاسوهنې هیڅ شواهد ندي موندلي.

رویټرز راپور ورکړی، چې ایران له دې مخکې هم د امریکا په چارو کې د لاسوهنې په اړه د سایبر عملیاتو په ګډون د امریکا ادعاوې رد کړې دي.

تهران وايي، چې واشنګټن له لسیزو راپدېخوا د دوی په چارو کې لاسوهنه کړې؛ د لومړي وزیر پر وړاندې د ۱۹۵۳ کال له کودتا څخه تر د ۲۰۲۰ کال پورې په هغه د بې پېلوټه الوتکې په برید کې، چې پوځي قومندان یې وواژه.