د روغتیا نړیوالې ټولنې په خپل نوي راپور کې، چې د دوشنبې پر ورځ (د غوایی نهه‌ویشتمه ) خپور شوی ویلي؛ د مارچ پر پرتله په اپریل کې د شري، کنګو او ډینګي تبې، اسهال، ملاریا او سختو تنفسي ناروغیو مثبتې پېښې زیاتې شوې دي.

دې ټولنې په خپل راپور کې د لوی اختر په ورځو کې د پاملرنې غوښتنه کړې؛ ځکه، چې کنګو ویروس له څارویو سره د اړیکو له لارې خپریږي.

مخکې له دې د ملګرو ملتونو د وګړو صندوق (UNFPA) د می پر شپاړلسمه خبرداری ورکړی و، چې د امریکا د بشري مرستو کمېدا به نږدې ۷ میلیون افغان ښځې او ماشومان روغتیايي چوپړ ته له لاسرسي بې برخې کړي.

د وګړو صندوق اجرائیوي مرستیال اعلان کړی، چې له افغانستان سره د امریکا د ۱۰۲ میلیون ډالرو مرستې له درېدو سره د ملګرو ملتونو د وګړو صندوق له ۹۰۰ ملاتړ شويو روغتیايي مرکزونو څخه به ۵۰۰ هغه وتړل شي.

د عامې روغتیا وزارت د ملګرو ملتونو د وګړو صندوق (UNFPA) د اجرائیوي مدیر د مرستیال انډریو صابرټون هغه ادعاوې رد کړې، چې ویلي یې ول؛ په افغانستان کې په هرو دوه ساعتونو کې یوه ښځه د اومیدوارۍ او زیږون د مخنیوي وړ پېچلتیاوو له کبله مري.

صابرټون، چې د روانې میاشتې په پیل کې یې افغانستان ته سفر کړی و، تېره اوونۍ په یوه مطبوعاتي کنفرانس کې وویل، چې افغانستان ” اوسمهال په نړۍ کې ترټولو ستونزمن بشري شرایط” لري.

د افغانستان د عامې روغتیا وزارت د صابرټون د څرګندونو په ځواب کې ویلي، چې د هغه ادعاوې “ناسمې” او “بې بنسټه” او د هېواد په روغتیایي سکټور کې له شويو پرمختګونو سره په ټکر کې دي.

د عامې روغتیا وزارت دا هم ویلي، چې د افغانستان اسلامي امارت د اوسني حکومت تر چتر لاندې د میندو او ماشومانو د روغتیایي پاملرنې، د روغتیایي مرکزونو د پراختیا او د میندو د مړینې په کچه کې د کمښت په برخه کې د پام وړ ګامونه پورته شوي دي.

د عامې روغتیا وزارت له ملي او نړیوالو بنسټونو څخه وغوښتل، چې د روغتیایي مسایلو په اړه د احصائیو له خپرولو مخکې له دوی سره همغږي شي.

د روغتیا نړیوالې ټولنې څرګنده کړی؛ سره له دې، چې د افغانانو رواني روغتیا درملنې ته سخته اړتیا ده؛ خو د دې هېواد ۳۴ ولایتي روغتونونه اوس هم په دې برخه کې تخصصي آسانتیاوې نلري.

دې نړیوال بنسټ اوسنی وضعیت د کلونو جګړو، اقتصادي ناورین او پراخ رواني فشار پایله ګڼلې ده.

د دې ټولنې په خپره شوې خبرپاڼه کې راغلي، چې د اروپايي ټولنې پر مالي ملاتړ په افغانستان کې د رواني روغتیا او ټولنیز ملاتړ د ښه‌والي لپاره یو پروګرام پیل شوی دی. دا پروګرام د روغتونونو له لارې ترسره کیږي، چې پر زیان منونکو خلکو راڅرخیږي.

د رواني روغتیا د تخصصي چارو د کمښت د حل لپاره د روغتیا نړیوالې ټولنې یوه تجربوي پروژه پیل کړې، چې په کې د شدیدو رواني اختلالاتو د درملنې لپاره په یو شمېر ولایتي روغتونونو کې د بستر ځانګړې څانګې فعالې شوې دي.

د دې پلان پر بنسټ په بامیان، بدخشان، فراه او نیمروز ولایتونو کې د اته بسترونو ظرفیت لرونکي مرکزونه جوړ شوي دي.

د کندهار ولایت په عینو مېنه روغتون کې یو لوی ۲۰ بستریز مرکز هم جوړ شوی دی.

د روغتیا نړیوالې ټولنې ټینګار کړی، چې د دې مرکزونو موخه نه یوازې د رواني نښو درملنه ده، بلکې له ناروغانو سره د دوی د ژوند بیا رغولو، د کورنۍ اړیکو بېرته راګرځولو او ټولنې ته په بېرته راستنېدا کې مرسته کول هم دي.

ویل کیږي، چې دې بنسټ د دې پروګرام د ناڅرګند راتلونکي په اړه اندېښنه څرګنده کړې او وایي، چې د دې چارو پراختیا او دوام د افغانانو د مخ پر زیاتېدونکو اړتیاوو د پوره کولو لپاره یو اړین کار دی.