نړۍ
د ترکیې ولسمشرۍ او پارلماني ټاکنو ته رای اچونه پیل شوه

د یکشنبې پر ورځ ( د غویی څلیریشتمه) د ترکیې یو شمېر خلکو د ولسمشر د ټاکلو لپاره په ټاکل شویو رای مرکزونو کې رای اچونه پیل کړه.
د رویترز څرګنده کړې؛ د یکشنبې د ورځې د رایو پایله به نه یوازې د ناتو د غړیتوب لرونکی ۸۵ میلیوني هېواد د وګړیو راتلونکی ولسمشر وټاکي، بلکې ورسره به په اقتصادي او سیاسي ستونزو کې د ښکېلې ترکیې د حکومت څرنګوالی هم غوره شي.
د ترکیې ټاکنو ته ۶۰ میلیون و ۶۹۷ زره د رایې ورکولو وړ کسان شته، چې ۳۰ میلیون و ۷۱۰ زره یا ۵۰ اعشاریه ۶ یې ښځې دي.
د شنبې د ورځې د انتخاباتو دوه اصلي نوماندان د کمپاین پر وروستۍ ورځ دوه بېلابېلو ځایونو ته ولاړل، چې د ترکیې د راتلونکي لپاره د دوی د سیاسي لومړیتوبونه ښکارندویي کوي.
اوسنی ولسمشر او د پرمختګ او عدالت ګوند رییس رجب طیب اردوغان او د هغه اصلي سیال د خلکو د جمهوریت غوښتونکي ګوند رییس کمال کلیچدار اوغلو دې ټاکنو ته ولاړ دي.
د ترکیې ولسمشر رجب طیب اردوغان د شنبې پر ماښام د ایبا صوفیه جومات ته ولاړ او هلته یې د ماښام لمونځ ادا کړ. په داسې حال کې، چې کمال کلیچدار اوغلو د نوې ترکیې د بنسټ ایښودونکي کمال اتاترک مزار ته ورغلی و.
په ټاکنیزو حوزو کې د یکشنبې پر سهار اته بجې رای اچونه پیل شوه. رای اچونه به د مازیګر تر پېنځه بجو روانه وي.
د ترکیې د ټاکنو قانون له مخې؛ د سهار تر ۹ بجو پورې د ټاکنو د لومړنیو پایلو هر ډول راپور ورکول منع دي. دا به د یکشنبې پر ورځ ناوخته معلومه شي، چې آیا د ترکیې ولسمشریزې ټاکنې به دوهیم پړاو ته وغزول شي او که نه.
د ترکیې کردان، چې په هېواد کې د رای ورکولو د شرایطو وړ کسانو له ۱۵ څخه تر ۲۰ سلنه جوړوي، د هغو ټولنیزو ډلو په ډله کې دي، چې د یکشنبې د ورځې په انتخاباتو کې لوی رول لوبولی شي.
د زلزلې ځپلیو یو شمېر ولایتونو، چې له ۵۰ زره ډېر کسان یې مړه شوي؛ د حکومت له لومړني سستوالي څخه په غصه دي؛ خو داسې لږ شواهد شته، چې د خلکو د رایې ورکولو طریقه دې بدله کړي.
د ترکیې له ولسمشریزو ټاکنو سره یو ځای په دغه هېواد کې پارلماني ټاکنې هم ترسره کېږي.
په پارلماني ټاکنو کې د دواړو لویو ائتلافونو هر یو پراخه بریا هم کولی شي په دغه هېواد کې د اساسي قانون د بدلون یا تعدیل امکان رامنځته کړي.
په ترکیه کې د اساسي قانون تعدیل د دې هېواد د پارلمان د دوه پر درېیمې برخې غړیو؛ یعنې د ۶۰۰ څوکیو څخه د ۴۰۰ غړیو مثبتو رایو ته اړتیا لري.
۷۴ کلن پخوانی حکومتي چارواکی کلیچدار اوغلو ژمنه کړې، چې د ګټلو په صورت کې به د اردوغان له درندې ادارې څخه د ارتودوکس اقتصادي سیاستونو ته راستون شي.
د ټاکنیز کمپاین وروستۍ ورځې د بهرنیو لاسوهنو له تورونو سره مخ وې.
اوغلو روسیه تورنوي، چې د ترکیې په ټاکنوي کې د رجب طیب اردوغان لپاره لاسوهنه کوي. له بلې خوا اردوغان ادعا کوي، چې مخالفین یې د امریکا پر مرسته د ده واکمني ختمول غواړي.
د ترکیې ولسمشر رجب طیب اردوغان وایي: په بهرني او کورني سیاست کې لاسوهنه زمونږ لپاره د منلو وړ نهده؛ مونږ د نړۍ د سیمې له هېوادونو سره د خپل ستراتیژیک دریځ پر بنسټ خپلې اړیکې پراخوو، د لویدیځ لپاره له ختیځ نه شا نه ګرځو او نه هم د منځني ختیځ او آفریقا په اړه سترګې پټوو، خو له لویدیځ سره به خپلې اړیکې پیاوړې کړو.
د ولسمشرۍ نوماند کمال کلیچدار اوغلو وایي: زمونږ اصلي هدف د ظالم حکومت ختمول او د ملتپال حکومت جوړول دي. زمونږ هدف دا دی، چې د اروپايي ټولنې بشپړ غړیتوب تر لاسه کړو او د عصري نړۍ برخه واوسو. مونږ یو ملت یوو، چې د لویدیځ لوري ته متوجه یوو او ډیموکراسي غواړو.
په ترکيه کې میشت افغانان په دې هېواد کې د خپل برخليک په اړه اندېښمن دي. په تېره بيا هغه افغانان، چې له قانوني اسنادو پرته په دغه هېواد کې ژوند کوي.
که د ترکیې ولسمشریزو ټاکنو ته نوماندان په لومړي پړاو کې په سلو کې له ۵۰ ډېرې رایې ونهګټي، د ټاکنو دوهیم پړاو به په دوه اوونیو کې ترسره شي.
نظر پوښتنې ښيي، چې د ۶ مخالفو ګوندونو د ائتلاف مشر کمال کلیچدار اوغلو له خپل اصلي سیال رجب طیب اردوغان څخه لږ مخکې دی. که د ترکیې د ولسمشرۍ ټاکنو له دوه مهمو نوماندانو څخه یو هم پنځوس سلنه رایې ترلاسه نهکړي؛ دغه ټاکنې به دوهیم پړاو ته وغزول شي. بیا به د دوهیم پړاو ټاکنې د مې پر ۲۸ ترسره شي.
نړۍ
د تركيې په پلازمېنه كې ځانمرګي بريد دوه کسان ټپيان كړل

د راپورونو له مخې؛ یوه ځانمرګي بریدګر د یکشنبې پر ورځ د ترکیې د پلازمېنې انقرې په زړه کې د کورنیو چارو وزارت ودانۍ ته څېرمه خپل چاودېدونکي توکي وچول.
د فرانسې خبري سرچینې د څرګندونو له مخې؛ دوهییم بریدګر له پولیسو سره په نښته کې ووژل شو.
د کورنیو چارو وزارت دغه برید «ترهګریز برید» بللی، ګې په کې دوه پولیس افسران ټپیان شوي دي.
د ترکیې کورنیو چارو وزارت ویلي: دوه ترهګرو نن سهار ۹:۳۰ بجې په یوه سپک پوځي موټر کې د کورنیو چارو وزارت د امنیت عمومي ریاست د دروازې مخې ته راغلل او بمي چاودنه یې وکړه.
د کورنیو چارو وزیر علي یرلیکایا په X پاڼه کې لیکلي، چې وزارت ته نږدې په برید کې دوه پولیس افسران ټپیان شوي دي.
تر اوسه کومې ډلې د دغه برید مسوولیت منلی نهدی.
دا له ۲۰۱۶ ز. کال راپدیخوا په ترکیه کې لومړۍ بمي چاودنه ده.
نړۍ
د لنډمهاله بودجې له تصویبېدو سره د امریکا د حکومتي چارو د بندېدو مخه ونیول شوه

د امریکا مشرانو جرګې د شنبې پر ورځ ناوخته د دیموکراتانو او جمهوري غوښتونکیو پر ملاتړ د لنډمهالې بودجې له تصویبېدو سره د امریکا د فدرالي حکومت د چارو د بندېرو مخه ونیوله.
مشرانو جرګې د دیموکراتاتو پر ملاتړ ۸۸ موافقې او ۹ ناموافقو رایو اړوړند لایحه تصویب کړه او ولسمشر بایدن ته واستول شوه، چې د سهار له ۱۲:۰۱ دقیقې مخکې لاسلیک شوه.
له دې مخکې دا طرحه په ولسي جرګه کې له مخالفت سره مخ شوې وه.
د راتلونکې نومبر میاشت تر نیمايي د فدرال ادارو د لنډمهاله بودجې دا طرحه د ولسي جرګې جمهوري غوښتونکي مشر کیوین مککارتي وړاندې کړې وه.
مک کارتي د ګوند د سخت دریځو ټینګار، چې غوښتل یې دا لایحه باید یوازې جمهوري غوښتونکي تصویب کړي؛ یو بدلون رامنځته کړ.
د فدرالي ادارو له تړل کېدو سره لسګونه زره کسان له معاش پرته په جبري رخصتۍ ته تلل او بېلابېل دولتي خدمات به هم ټکني شوي وای.
دې لنډمهاله طرحې د راتلونکیو ۴۵ ورځو لپاره د جو بایدن حکومت ډاډمن کړ؛ خو په مشرانو جرګه کې د جمهوري غوښتونکیو ټینګار داو، چې د فدرال ادارو لګښتونه باید راکم شي.
د سنا د اکثریت مشر چک شومر له رایې ورکولو وروسته ویلي؛ د حل لار دوه اړخیزه ده او مونږ خوښ یوو، چې مککارتي په پای کې زمونږ پیغام ته غوږ ونیوه.
د یادونې ده، چې په امریکا کې مالي کال د اکتوبر له لومړۍ نېټې پیلېږي.
نړۍ
د جمهوري غوښتونکیو بودجه ردولو د امریکا حکومت د ړنګېدو له ګواښ سره مخ کړ

د جمعې پر ورځ د امریکا په ولسي جرګه کې سخت دریځو جمهوري غوښتونکیو د حکومت د لنډمهالي تمویل لپاره وړاندیز شوې بودجه رد کړه، چې ورسره د یکشنبې پر ورځ د فدرالي ادارو د بندېدو شونتیا تړلې ده.
د رویترز د څرګندونو له مخې؛ د امریکا ولسي جرګې د ۲۳۲ موافقو او ۱۹۸مخالفو رایو د ۳۰ ورځو لپاره د حکومت د بودجې د غزېدو وړاندیز رد کړ او د هغې د بندیدو پرېکړه یې وکړه. دا لایحه لګښتونه کموي او مهاجرت به محدود کړي.
جمهوري غوښتونکي د ۲۲۱ غړیو پر لرلو ولسي جرګه څاري. که د یکشنبه د ورځې د شرقي وخت تر ۱۲:۰۱ پورې ونهغزول شي؛ نو ملي پارکونه، تر۴ میلیون فدرالي کارمندانو معاشونه او هر څه له مالي څارنې نیولې تر پوهنیزو څېړنو پورې هرڅه به ودرول شي.
له رایې ورکولو وروسته د ولسي جرګې رییس کیون مک کارتي وویل، چې جرګه اوس هم کولی شي د محافظه کارو پالیسیو پرته، چې دیموکراتان یې له ځانه ګوښه کړي؛ د بودجې تمدید تصویب کړي، خو په اړه یې له څه ویلو ډډه وکړه. تمه ده، چې دغه پارلمان به د شنبې پر ورځ لا زیاتې رایې واچوي.
هغه خبریالانو ته وویل: له کاره لاس پرسر کېدا یوازې د ناکامۍ معنا لري.
دا څرګنده نده، چې آیا مشرانو جرګه یا سنا به پخپل وخت عمل وکړي او که نه. جرګه باید د شنبې پر ماسپښین دوه ګوندیزه لایحه، چې د نومبره تر ۱۷ به حکومت تمویلوي ؛ بیا کتنه وکړي، خو د کړنلارې له مخې د سې شنبې تر ورځې پورې به وروستۍ رایې وځنډوي.
د امریکا د خزانې وزیر جینت یلن د جمعې پر ورځ ویلي، چې د حکومتي کارونو د بندېدا شونتیا به د امریکا اقتصادي پرمختګ او کوچنۍ سوداګري او د ماشومانو پروګرامونه اغېزمن کړي او کولی شي د سترو بېخبناوو بیا رغونه وځنډوي.
دا به په تېره یوه لسیزه کې د بودجې څلورم خنډ او ځنډ وي.
د امریکا ولسمشر جوبایدن خبرداری ورکړی، چې دغه بندیز به وسلهوالو ځواکونو ته درانده زیانونه واړوي.
دیموکرات بایدن د مارک میلي د تقاعد په مراسمو کې ویلي: مونږ په داسې حال کې، چې سرتېرو مو ځانونه سبر کړي سیاست وکړو.دا له وظیفې څخه په کلکه سرغړونه ده.
-
روغتيا2 days ago
تېر کال په افغانستان کې دوه زره کسان د زړه د ناروغۍ له کبله مړه شوي
-
لوبی1 day ago
اجی جدیجا د نړیوال جام لپاره د افغانستان کرکت ملي لوبډلې د سلاکار روزونکي په توګه وټاکل شو
-
روغتيا1 day ago
د ۲۰۲۳ کال د نوبل روغتیايي جایزه د کرونا ویروس د دوه واکسین جوړوونکیو پر برخه شوه
-
تحول5 days ago
تحول: له روزا اتونبایوا سره د افغانستان په چارو کې د امریکا د ځانګړي استازي لیدنه
-
څار5 days ago
څار: د افغانستان د اوسني امنیتي وضعیت ارزونه
-
سیمه ییز خبرونه2 days ago
پاکستان د مستونګ په خونړۍ چاودنه کې هندي استخبارات تورن کړل
-
لوبی4 days ago
د افغانستان او سویلي افریقا تمریناتي لوبه د سخت باران له کبله ونهشوه
-
تازه خبرونه3 days ago
په هند کې د افغانستان سفارت رسماً خپل فعالیتونه وځنډول