تازه خبرونه
له افغانستان څخه وتل ښیي، چې پر زور کلي نکیږي

رویټرز په ډاګه کړې، چې د دوشنبې پر ورځ ناوخته له افغانستان څخه د امریکا بې نظمه وتلو د دې هېواد ولسمشر جو بایډن له یو لړ نیوکو سره مخ کړ؛ خو نوموړي د سې شنبې پر ورځ څرګنده کړه، چې د وتلو دا پرېکړه؛ د اوږدې جګړې او د پوځي ځواک له لارې د نورو هېوادونو د بیا جوړولو لپاره د ناکامو هڅو د پای ته رسولو لپاره، یو ښه غوراوی و.
بایډن په ګډوډيو کې وتل لوژیستیکي بریا بولي او زیاتوي؛ که وتل مو څو اوونۍ مخکې هم تر سره شوی وای دا ګډوډۍ به وه. په داسې حال کې، چې پاتې کیدو به مو ډېر نور امریکایي سرتېري غوښتل.
هغه، چې له سپینې ماڼۍ غږېده د وینا په یوه برخه کې په ډاګه کړه: زه دا نیت نلرم او نه غواړم، چې نوره هم اوږده شي.
د رویټرز د راپور له مخې؛ طالبانو، چې په روانه میاشت کې د افغانستان حکومتي واکمني خپله کړه؛ پر هوايي ډزو یې د امریکا وتل ونمانځل او د امریکا د شل کلن پوځي ماموریت پای یې اعلان او خپله بریا یې ونمانځله.
بایډن د دوشنبه پر ورځ د امریکایي ځواکونو د وروستي قومندان او سفیر له وتلو وروسته په خپلو لومړیو څرګندونو کې وویل، چې، ۵۵۰۰ امریکایان وایستل شول او له طالبانو څخه یې ډاډ تر لاسه کړی، چې له ۱۰۰ څخه تر ۲۰۰ پورې پاتې نور کسان هم د لیوالتیا له مخې که وغواړي وتلی شي.
هغه دا هم ویلي، چې واشنګټن هغه وسلوال تر برید لاندې نیولی شي، چې امریکا ته ګواښ پېژندل کیږي؛ خو نور به په نورو هېوادونو کې د ډیموکراټیکو ټولنو د جوړولو لپاره پوځي غوراوی ونلري.
امریکا په تېرو دوه اوونیو کې له ګډوډیو ډکه ایستنه تر سره او له ۱۲۳۰۰۰ ډېر سرتېري، ملکي وګړي او افغان همکاران له کابل څخه وایستل شول؛ خو ډېر نور هغه هېوادونه، چې د جګړې پرمهال یې له لویدیځو هېوادونو سره مرسته کړې وه، پاتې راغلل.
د رویټرز د راپور له مخې؛ طالبان، چې اوس د افغانستان پر ډېره برخه واکمن دي؛ امریکا په ۲۰۰۱ زېږدیز کال له واکه لرې کړل او ورسره په نښتو کې یې له ۲۵۰۰ امریکایي سرتېرو او ۲۴۰۰۰۰ زره افغانانو ژوند واخیست او شاوخوا دوه ټریلیون ډالر هم ولګول شول.
طالب ویاند ذبیح الله مجاهد ویلي: مونږ پدې شېبو ویاړو؛ ځکه، چې خپل هېواد مو له یوه ځواکمن او واکمن څخه خپلواک کړ.
د امریکا د خزانې وزارت یوه چارواکي رویټرز ته څرګنده کړې؛ امریکا او ملګرو ته یې ډاډ ورکړ شوی، چې په افغانستان کې بشري مرستې روانې وساتي.
د امریکا دغه صادر شوي جواز د دغه هېواد حکومت او قرارداديانو ته اجازه ورکړې، چې په افغانستان کې خلکو ته د بشري مرستو رسولو ملاتړ وکړي.
دا په داسې حال کې ده، چې نړۍ او افغانان د داعش له بریدونو او په افغانستان کې له اقتصادي او ټولنیزو ستونزو اندېښمن دي.
تازه خبرونه
د افغانستان د زراعتي محصولاتو د سوداګرو صادراتي ستونزو ته دې پاملرنه وشي – امیر خان متقي
د بهرنیو چارو وزارت د خبرپاڼې له مخې؛ امیر خان متقي په بېجنګ کې د چین بهرنیو چارو له وزیر وانګ يي سره د لیدنې پر مهال پر دوه اړخیزو اړیکو او اقتصادي همکاریو د ټینګار تر څنګ ډاډ څرګند کړ، چې په نږدې راتلونکي کې به د دواړو هېوادونو تر منځ سوداګزیر حجم د پام وړ کچې ته پورته شي.

د افغانستان بهرنیو چارو وزارت چارسمبالي امیر خان متقي د چین بهرنیو چارو له وزیر سره په ناسته کې هغې بین الحکومتي ستونزې ته نغوته(اشاره) وکړه، چې افغان سوداګر د هېواد د زراعتي محصولاتو او نورو توکو د صادراتو پر وخت ورسره مخ دي او په دې اړه یې د بین الحکومتي کمیسیون د ګډ کار غوښتنه هم وکړه.
د بهرنیو چارو وزارت د خبرپاڼې له مخې؛ امیر خان متقي په بېجنګ کې د چین بهرنیو چارو له وزیر وانګ يي سره د لیدنې پر مهال پر دوه اړخیزو اړیکو او اقتصادي همکاریو د ټینګار تر څنګ ډاډ څرګند کړ، چې په نږدې راتلونکي کې به د دواړو هېوادونو تر منځ سوداګزیر حجم د پام وړ کچې ته پورته شي.
امیر خان متقي یو ځل بیا یادونه وکړه، چې د افغانستان خاوره به هېڅکله د ګاونډ هېوادونو پر وړاندې ونهکارول شي.
د بهرنیو چارو وزارت په خبر پاڼه کې راغلي؛ د چین ولسي جمهوریت د بهرنیو چارو وزیر وانګ يي ژمنه وکړه، چې د افغانستان سیاسي او اقتصادي ملاتړ به روان ساتي او هڅه به کوي، چې د زراعتي محصولاتو او نورو افغان وارداتو په برخه کې شته خنډونه له منځه یوسي.
دغه راز وانګ يي زیاته کړې، چې د افغانستان د ښه ګاونډي په حیث به چین د افغانستان په اقتصادي وده کې هېڅ راز همکارۍ ونهسپموي.
ویل کیږي، چې پاکستان، افغانستان او چین د یوې درې اړخیزې غیر رسمي ناستې په بهیر کې د سوداګرۍ پر زیاتوالي، افغانستان ته د چین-پاکستان اقتصادي دهلیز (CPEC) غځولو او سوداګرو ته د صادراتي آسانتیاوو د رامنځته کولو هوکړه هم شوې ده.
تازه خبرونه
افغانستان ته د پاکستان – چین د اقتصادي دهلیز پر غخولو هوکړه وشوه
د پاکستان بهرنیو چارو وزارت ویلي؛ د چین بهرنیو چارو وزیر وانګ یي او د افغانستان بهرنیو چارو وزارت چارسمبالي امیر خان متقي او د پاکستان بهرنیو چارو وزیر محمد اسحاق ډار په بیجینګ کې یوه غیر رسمي درې اړخیزه غونډه کړې ده.

د چین، پاکستان او افغانستان بهرنیو چارو وزیرانو هوکړه کړې، چې د یو کمربند او لارې نوښت (BRI) په اړه پر همکارۍ سربېره افغانستان ته به د چین-پاکستان اقتصادي دهلیز (CPEC) هم وغځول شي.
د پاکستان بهرنیو چارو وزارت ویلي؛ د چین بهرنیو چارو وزیر وانګ یي او د افغانستان بهرنیو چارو وزارت چارسمبالي امیر خان متقي او د پاکستان بهرنیو چارو وزیر محمد اسحاق ډار په بیجینګ کې یوه غیر رسمي درې اړخیزه غونډه کړې ده.
دغه راز زیاته شوې، چې په دې درې اړخیزه ناسته کې د سیمهییز امنیت، اقتصادي اړیکو، درې اړخیزه همکارۍ او له ترهګرۍ سره د مبارزې د ګډو ژمنو په اړه خبرې شوې دی.
ویل کیږي، چې پر یو مناسب مهال به په کابل کې د دې هېوادونو د بهرنیو چارو وزیرانو شپږمه درې اړخیزه غونډه هم جوړه شي.
تازه خبرونه
د ملګرو ملتونو د کډوالو عالي کمیشنرۍ له افغان کډوالو سره د مرستې غوښتنه وکړه
د کډوالۍ نړیوالې ټولنې (IOM) د راپور له مخې، د ۲۰۲۳ کال له سپټمبر راپدېخوا له ګاونډ هېوادونو څخه له درې میلیونو ډېر افغانان افغانستان ته راستانه شوي دي. ډېری یې یا جبري ایستل شوي یا د نیول کېدو له وېرې راتښتیدلي، چې پاکستان د ټولو بې اسنادو بهرنیو د شړلو پرېکړه وکړه.

د ملګرو ملتونو د کډوالو عالي کمیشنرۍ (UNHCR) د بودجې له جدي کمښت خبرداری ورکړی؛ ځکه، چې دا بنسټ له پاکستان څخه راستنېدونکو افغانانو ته مرسته برابروي.
د کډوالۍ نړیوالې ټولنې (IOM) د راپور له مخې، د ۲۰۲۳ کال له سپټمبر راپدېخوا له ګاونډ هېوادونو څخه له درې میلیونو ډېر افغانان افغانستان ته راستانه شوي دي. ډېری یې یا جبري ایستل شوي یا د نیول کېدو له وېرې راتښتیدلي، چې پاکستان د ټولو بې اسنادو بهرنیو د شړلو پرېکړه وکړه.
د ملګرو ملتونو د کډوالو عالي کمیشنرۍ په یوه راپور کې راغلي، چې یوازې په ۲۰۲۵ کال کې شاوخوا ۷۸ زره افغانان هېواد ته راستانه شوي، چې له ۳ سوه ۵۱ زره څخه ډېر یې جبري ایستل شوي دي.
دغه راز د ملګرو ملتونو پراختیایي پروګرام (UNDP) راپور ورکړی، چې د افغانستان ۷۵ سلنه وګړي د ژوندي پاتې کیدو لپاره هڅې کوي او نیمایي برخه یې بېړنۍ بشري مرستې ته اړتیا لري.
په افغانستان کې د UNHCR استازي عرفات جمال ویلي، چې دې بنسټ سږکال د خپلو اهدافو د ترلاسه کولو لپاره ۲۱۶ میلیون ډالرو ته اړتیا لري؛ خو تر اوسه پورې د دې بودجې یوازې ۲۵ سلنه ترلاسه شوې ده. د بودجې د نشتوالي له کبله UNHCR یوازې لومړنۍ بشري مرستې چمتو کولی شي.
نوموړی وایي: “دا مرستې کولی شي د یو کس ژوندي پاتې کیدو کې مرسته وکړي؛ خو دوی اغېزمنه بیارغونه نشي وړاندې کولی.”
د بودجې بحران د افغان ښځو او نجونو د ساتنې لپاره ډیزاین شوي پروګرامونو او همدارنګه یې پر اړوند ملاتړ پروګرامونو هم منفي اغېزه کړی دی.
دې بنسټ له نړیوالې ټولنې وغوښتل، چې “خپلې پانګونې روانې وساتي، پخپله لار روان پاتې شي او د افغان کډوالو د راستنېدو او د هغوی د راتلونکي جوړولو لپاره اړین سیاسي او مالي ملاتړ چمتو کړي.”
UNHCR زیاته کړې: “مونږ په تېرو وختونو کې له هغو حکومتونو ملاتړ کړی، چې د دې کډوالو کوربتوب یې کړی او اوس هم له دوی سره ولاړ یوو؛ ځکه، چې ډېری افغانان بېرته خپل هېواد ته را روان دي.”
د ملګرو ملتونو د کډوالو عالي کمیشنرۍ خبرداری ورکړی، چې په افغانستان کې له لسیزو راپدېخوا نړیواله پانګونه له دوامداره ملاتړ پرته له خطر سره مخ ده او له ګاونډ هېوادونو یې وغوښتل، چې له افغان راستنېدونکو سره انساني کرامت په پام کې ونیسي او د راستنېدو بهیر ته د دوامداره او رضاکارانه حل لارو لپاره کار وکړي.
-
نړۍ2 days ago
د امریکا پخوانی ولسمشر جو بایډن د پروسټاټ پر سرطان اخته شو
-
سوداگري1 day ago
نړیوال بانک د افغان پروژو د تادیاتو په اړه څرګندونې وکړې
-
نړۍ1 day ago
روسیې او اوکراین د اوربند په اړه له سمدستي خبرو اترو سره هوکړه وکړه – ټرمپ
-
تازه خبرونه3 days ago
د تاجکستان او ایران بهرنیو چارو وزیرانو د افغانستان په اړه خبرې وکړې
-
تازه خبرونه2 days ago
د اروپا بشري فورم د افغانستان د بحران پر ریښو خبرې کوي
-
سیمه ییز خبرونه1 day ago
بریټانیا، کاناډا او فرانسې د غزې په خاطر اسرائیلو ته د بندیزونو ګواښ وکړ
-
روغتيا1 day ago
په افغانستان کې ساري ناروغۍ زیاتې شوي – د روغتیا نړیواله ټولنه
-
روغتيا2 days ago
د عامې روغتیا وزارت د افغانستان د میندو د مړینې د کچې په اړه د UNFPA راپور رد کړ