تازه خبرونه
په افغانستان کې کرونا ویروس په میلیونونه ماشومان له زدکړې بې برخې کړي
د ماشومانو نړیوال ملاتړ دفتر (سیف د چلدرن) په خپل روستي راپور کې ښیي، چې له هرو ۱۰ ماشومانو څخه ۸ هغو ویلي، چې دوی د کرونا ویروس او ناروغۍ له خپریدو راوروسته لږ څه زدکړي او یا یې هیڅ هم زدکړي ندي.
د راپور د څرګندونو له مخې، له تېرو شپږ میاشتو راپدیخوا کرونا ناروغي له ټولو ډېر د بېوزلو ماشومانو پر روزنې ناوړه اغېزې کړي او د بډایه او بېوزلو هلکانو او نجونو ترمنځ واټن نور هم پراخه شوی دی.
د تېرو شپږ میاشتو په بهیر کې، چې د دې ویروس له خپریدو تېریږي؛ له ټولو ډېر ماشومانو په لویه کچه زدکړې، روغتیا او خواړو ته لاسرسی له لاسه ورکړی. پداسې حال کې، چې د ګواښونو پر وړاندې د دوی ساتنه ټیټې کچې ته راټیټه شوې ده.
له ۱۰ څخه درې ماشومانو ( ۳۰٪) د کرونا ویروس د بندیزونو پر مهال یو ډول تاوتریخوالی تجربه کړی؛ البته ، دا احصائیه له هغه چا سره توپیر لري، چې تر پاملرنې لاندې دي ۱/۴ یا (۲۶٪) ته رسیږي.
په لیرې پرتو سیمو کې په هرو درې کورنیو کې یوې د ښوونځي توکو ته په ستونزه لاسرسی موندلی؛ خو په ښارونو کې دا شمېر په هرو پېنځه کورنیو کې یوې ته رسیدلی.
په ننګرهار کې ۱۱ کلنه مینه وایي: کرونا ویروس مې ژوند بدل کړی دی او ښوونځي ته له تګ پرته تېریږي. د لومړي ځل لپاره ما ښوونځي ته د تګ وخت وموند؛ خو کرونا ناروغۍ هرڅه بدل کړل. زمونږ پر کورني ژوند د دې ناروغې اغېزه خورا ژوره و. مونږ په یو ستونزمن حالت کې ژوند کوو. مونږ د ژوندي پاتې کیدو لپاره سم خواړه او درمل نلرو. د دغې وبا له پیل راپدیخوا مونږ په ورځ کې درې ځله خواړه دي خوړلي؛ ځکه، چې پلار مې دومره پیسي نلري، چې پوره خواړه چمتو کړي. کله، چې ناروغه شو؛ نشو کولی د بېوسۍ له کبله داکتر ته ولاړ شو.
په راپور کې راغلي، چې په افغانستان کې جګړې پوهنه سخته جګړه ځپلې ده. که څه هم په وروستيو کلونو کې په دې اړه پرمختګ راغلی او د ماشومانو قانون تصویب هم شوی، چې ماشومانو روزنې ته د ټولو هغو لاسرسي تضمینوي؛ خو په دې اړه اوس هم ننګونې پاتې دي.
راپور زیاته کړې: له کرونا ناروغۍ مخکې لږ تر لږه ۳.۷ میلیون ماشومان له ښوونځي پاتې شول، خو کله، چې ښوونځي د ناروغۍ له کبله وتړل شول؛ نو نږدې ۱۰ میلیون نور ماشومانو هم ښوونې او روزنې ته له لاسرسی پاتې شول.
په افغانستان کې د ماشومانو نړیوال ملاتړ د دفتر مشر کریستوفر نیاماندي څرګنده کړې؛ د ماشومانو د هغه نسل د ساتلو لپاره، چې سالم او باثباته راتلونکی یې له ګواښ سره مخ دي؛ نړۍ باید سمدلاسه له افغانستان څخه ملاتړ وکړي. له تعلیم پرته له افغان ماشومانو څخه د خپل هېواد د ودانولو حق اخیستل شوی دی.
هغې زیاته کړې: د ماشومانو اړتیاوې او د دوی نظریات باید د هر پروګرام زړه راکښونکې برخه وي، موخه یې باید د هغه څه ترلاسه کول وي، چې افغانستان په وروستیو میاشتو کې له لاسه ورکړي دي.
د یاد بنسټ د سروې ښیي، چې د افغانستان په شپږ ولایتونو کې یوازې ۲۸.۶ سلنه ماشومان د تلویزیون، ۱۳.۸د رادیو له لارې او ۰.۲ سلنه د انترنیت له لارې زدکړو ته لاسرسی لري.
نجونې د هلکانو په پرتله له کرونا ویروسه ډېرې اغېزمنې شوي؛ له ۳.۷ سلنې ماشومانو څخه، چې ښوونځي پاتې دي؛۶۰ سلنه یې نجونې دي.
تازه خبرونه
تېر ۲۰۲۳ کال د افغانستان د خلکو لپاره د سترو ننګونو کال و -راپور
په ۲۰۲۴ کال کې به د افغانستان شاوخوا ۱۵ اعشاریه ۸ میلیون خلک د خوړو د خوندیتوب له بحران او بېړنۍ کچې سره مخ شي.
په افغانستان کې د ملګرو ملتونو ټولنې د ۲۰۲۳ کال د پایلو په کلني راپور کې ویلي، چې په افغانستان کې میلیونونه وګړي له لوږې او خوارځواکۍ سره مخ دي، چې ډېري یې خپلې لومړنۍ اړتیاوې پوره کولی نشي.
ملګرو ملتونو څرګنده کړې، چې بشري ناورین په ۲۰۲۳ کال کې هم دوام درلود او دغه هېواد یوه لسیزه شاه تګ کړی او دا مهال د افغانستان نیمايي وګړي په بې وزلۍ کې ژوند کوي.
د اقتصاد وزارت مسلکي مرستیال عبداللطیف نظري له افغانانو سره د بشري مرستو پر اړتیا ټینګار کوي او زیاتوي، چې دغه وزارت په هېواد کې د فقر او لوږې د ختمولو لپاره مناسب پلانونه لري.
ملګرو ملتونو په راپور کې راغلي، چې له ۲۰۲۱ کال راپدیخوا د اقتصادي تولیداتو کچه یو پر څلورمه راټیټه شوې او د نړیوال بانک د راپور له مخې دا مهال د افغانستان نیمايي نفوس په بېوزلۍ کې ژوند کوي.
دا په داسې حال کې ده، چې ملګرو ملتونو اندېښنه ښودلې او څرګندوي؛ دوی له افغانستان سره د مرستو د دوام لپاره د بودجې له کمښت سره مخ دي.
تازه خبرونه
ملګرو ملتونو تېر کال په افغانستان کې د اوبو ۴۷۰ کیلومټره کانالونه جوړ کړل
د خوړو نړيوال پروګرام ویلي، چې تېر کال يې په افغانستان کې د سيمهييزو ټولنو پر همکارۍ د شاوخوا ٤٧٠ کيلومټرو پر اوږدوالي د اوبو کانالونه جوړ کړي دي.
د دې پروګرام د افغانستان برخې د چارشنبې پر ورځ (د وري نههویشتمه ) په ایکس پاڼه کې لیکلي؛ په افغانستان کې کروندګر اوبو ته له لاسرسي پرته خپل ژوند روان ساتلی نشي.
دغه راز څرګنده شوې؛ د اوبو کانالونو له کروندګرو سره مرسته کړې، چې خپلو کورنیو ته خواړه برابر کړي او خپل اضافي تولیدات او محصولات وپلوري.
د خصوصي سکتورغړي هم وايي؛ د خوړو نړیوال پروګرام لهخوا په هېواد کې د اوبو د مدیریت لپاره د کانالونو له جوړولو هرکلی کوي او څرګندوي، چې د هېواد د اوبو مدیریت کولی شي افغانستان له فقر او اقتصادي بحران څخه وژغوري.
دا په داسې حال کې ده، چې له څو کلونو وچکالۍ وروسته؛ وروستیو اورښتونو د افغانستان کروندګر هیله من کړي، چې راتلونکی کال به ښه حاصلات ولري.
تازه خبرونه
په بیجینګ کې د چین او افغانستان درېیمه اقتصادي ناسته تر سره شوه
په بیجينګ کې د افغانستان اسلامي امارت او د چين ولسي جمهوريت د بهرنيو چارو وزارتونو د اړوند سياسي څانګو پر مشرۍ د بشري مرستو او اقتصادي بيارغونې پر ميکانيزمونو درېيمه ناسته ترسره شوه.
د افغانستان بهرنیو چارو وزارت ویاند عبدالقهار بلخي په ایکس پاڼه کې لیکلي، چې په دې ناسته کې د افغانستان د بهرنيو چارو وزارت پر استازیو سربېره د صنعت او سوداګرۍ، کانونو او پټروليم، د کډوالو او بېرته راستنېدونکیو چارو او د طبيعي پېښو پر وړاندې د امارت وزارت استازو ګډون کړی و.
دغه راز په دې ناسته کې د چين د سوداګرۍ، طبيعي سرچينو، د چين نړيوالې پراختيايي ادارې او نړيوالې همکارۍ ادارو استازو هم برخه اخیستې وه.
د بهرنیو چارو وزارت د څرګندونو له مخې؛ په دې ناسته کې له تېرو دوه نيمو کلونو راپدیخوا د طبيعي پېښو، جبري راستانه شویو کډوالو او روغتيا په برخه کې د مرستو پر میکانیزمونو بیا کتنه وشوه.
افغان پلاوي د چين د مرستو د ګټورتوب لپاره خپل وړانديزونه او سلا مشورې چينايي اړوند لوري ته وړاندې کړل.
چينايي لوري ژمنه کړې، چې له افغانستان سره به د چين بشري مرستې د افغان لوري د اړتياوو او لومړيتوبونو له پام کې نيولو سره تنظيم کړي. دغه راز به له افغانستان سره د جبري راستانه شویو کډوالو د مېشتېدو په برخه کې د چين د سل میلیون يوانو په مرستو کې د افغان لوري وړانديزونه هم په پام کې ونيول شي.
د چين سره صليب ټولنې ژمنه کړې، چې په چين کې به د افغان ماشومانو د زړه ناروغيو د درملنې د بيا پيل زمينه هم برابره کړي.
د عبدالقهار بلخي د څرګندونو له مخې؛ د افغانستان د اقتصادي بيارغونې ميکانيزم په چوکاټ کې د دواړو هېوادونو ترمنځ د سوداګرۍ پر زياتوالي په ځانګړي توګه چين ته د زیاتو افغان توکو د صادرولو د زمينې برابرولو، وړتیا لوړونې او په افغانستان کې د کانونو او معاصرې سوداګرۍ په برخه کې د چين د پانګونې د فرصتونو په اړه هر اړخیزې خبرې وشوې.
دواړو لوريو چين ته د افغانستان د جلغوزو له صادراتو وروسته د انارو د صادراتو زمينې د برابرولو د هرکلی ترڅنګ په افغانستان کې د نفتو د استخراج کچې لوړولو او د لوګر مس عینک کان د استخراج د پيلولو په برخه کې د وروستيو پرمختګونو په اړه خبرې وکړې او ټينګار وشو، چې د چارو د چټکتيا پر طرحو به غور وشي.
افغان لوري د چين پر ملاتړ د افغانستان د حکومت په ګڼو وزارتونو او ادارو کې د ملکي مامورينو د وړتیا لوړونې لپاره له روزنيزو پروګرامونو او افغانانو ته د سکالرشپونو د لړۍ له پراخولو هرکلی وکړ.
ویل کیږي، چې په دې ناسته کې د واخان اقتصادي دهلیز د اهميت او احتمالي ګټو او د دې کوريډور د پرانيستو پر امکاناتو هم بحثونه شوي دي.
-
لوبی4 days ago
د افغانستان اتلانو ليګ د درېيم پړاو سیالیو پچهاچونه پای ته ورسېده
-
ساینس او ټیکنالوژي3 days ago
اپل شرکت د نړۍ د تر ټولو د لوی ګرځند پلورونکي دریځ له لاسه ورکړ
-
نړۍ2 days ago
امريکا او متحدین یې پر ايران د نورو بنديزونو لګولو هڅې کوي
-
تازه خبرونه4 days ago
د کابل په هوايي ډګر کې د ۲۰۲۱ ز. کال ځانمرګی بریدګر عبدالرحمن لوګری و- امریکا
-
تازه خبرونه3 days ago
ازبکستان، سعودي عربستان او قطر پر افغانستان او افغان – ټرانس پټلۍ خبرې وکړې
-
نړۍ4 days ago
امریکا به پر ایران د اسرائیلو په ځوابي برید کې برخه وانخلي
-
لوبی2 days ago
آریانا ټلویزیون د ۲۰۲۴ پاریس المپیک سیالیو د خپراوي حق ترلاسه کړ
-
سیمه ییز خبرونه2 days ago
سعودي عربستان به په پاکستان کې پر بېلابېلو پروژو پانګونه وکړي