ساینس او ټیکنالوژي
چین او روسیه ممکن په سپوږمۍ کې د اټومي انرژۍ بټۍ جوړه کړي
د ۲۰۲۸ کال د چین د چانګ ای-۸ ماموریت مشر انجنیر پې ژاویو زیاته کړې؛ ” دې اډې ته د انرژۍ رسولو لپاره د سپوږمۍ پر سطحه د لمریزو پیمانو جوړول اړین دي، چې موخه ترې دې ماموریت ته په سپوږمۍ کې د دایمي اډې جوړول دي.”
د چین فضايي چارو یوه چارواکي د چارشنبې پر ورځ (د غویی درېیمه) ویلي، چې د چین او روسیې پر مشرۍ د سپوږمۍ نړیوال څیړنیز سټیشن د جوړولو لپاره لومړنۍ هڅې پیل کړې دي.
د ۲۰۲۸ کال د چین د چانګ ای-۸ ماموریت مشر انجنیر پې ژاویو زیاته کړې؛ ” دې اډې ته د انرژۍ رسولو لپاره د سپوږمۍ پر سطحه د لمریزو پیمانو جوړول اړین دي، چې موخه ترې دې ماموریت ته په سپوږمۍ کې د دایمي اډې جوړول دي.”
د راپور له مخې؛ د نړۍ دوهیم لوی اقتصاد نیت لري، چې تر ۲۰۳۰ کال پورې یو لوی فضايي ځواک شي او خپل ستورمزلي سپوږمۍ ته واستوي. د دې کار لپاره د چین مهالوېش د سپوږمۍ لپاره د ناسا له ارټیمیس پروګرام سره همهاله دی.
دغه راز د چین د سپوږمۍ د اکتشاف پروژې مشر ډیزاینر تېر کال ویلي وه، چې د چین او روسیې پر مشرۍ د سپوږمۍ نړیوال څېړنیز سټیشن اساسي ماډل به تر ۲۰۳۵ پورې د سپوږمۍ په جنوبي قطب کې جوړ شي.
د روسیې فضايي ټولنې روسکوسموس تېر کال اعلان کړی؛ دوی پلان لري، چې تر ۲۰۳۵ پورې د چین له ملي فضايي ټولنې سره په همکارۍ د سپوږمۍ پر سطحه یو اټومي ریکټور جوړ کړي، چې د سپوږمۍ د څېړنې سټیشن ته انرژي چمتو کړي.
د رویټرز د څرګندونو له مخې؛ د چین د فضايي چارو د یوه چارواکي لخوا د ۱۷ هېوادونو او نړیوالو بنسټونو استازو ته، چې د سپوږمۍ نړیوال څېړنیز سټیشن په پروژه کې ښکېل دي؛ ښیي، چې چین د دې نظر ملاتړ کوي. که څه هم تر اوسه یې په رسمي ډول ندی افشا کړی.
د چین د سپوږمۍ د اکتشاف پروګرام مشر ډیزاینر وو ویرن د دې ناستې په څنډه کې رویټرز ته وویل: “د سپوږمۍ د نړیوال څېړنیز سټیشن په پروژه کې مهمه مسله د انرژۍ رسول دي. په دې برخه کې روسیه طبیعي ګټه لري. په ځانګړي توګه د فضايي اټومي انرژۍ د ټکنالوژۍ په برخه کې، چې حتی له امریکا څخه مخکې دی.”
هغه زیاته کړې: “په تېرو وختونو کې د فضايي ریکټرونو په اړه په خبرو اترو کې د ټینګار وړ پرمختګ ندی شوی؛ خو زه هیله لرم، چې دا ځل دواړه هېوادونه سپوږمۍ ته د اټومي انرژۍ کمارخونه واستوي.”
چین ویلي؛ په راتلونکي کې به ۵۵۵ پروژه جوړه کړي، چې ۵۰ هېوادونه، ۵۰۰ نړیوال علمي څېړنیز بنسټونه او ۵۰۰۰ بهرني څېړونکي به د روسیې له ګډ سټیشن سره یوځای شي.
ساینس او ټیکنالوژي
سایبري برید د اروپا درې لوی هوايي ډګرونه له ګډوډۍ سره مخ کړل
دا برید، چې د شنبې پر ورځ د سپټمبر پر شلمه پیل شو؛ د لندن هیترو، برلین برانډنبرګ او بروکسل هوايي ډګرونو کې یې ډیجیټل خدمات ګډوډ کړل او هوایي شرکتونه اړ شول، چې د سامانونو د چک کولو او غورځولو لپاره لاسي میتودونه وکاروي.
د اروپا په درې بوختو هوايي ډګرونو کې د رخصتیو پر مهال د کالینز هوایي شرکت د الوتنې سیسټم پر سایبري برید ګډوډ کړ، چې د مسافرینو د چک کولو او پورته کولو لپاره کارول کېده.
دا برید، چې د شنبې پر ورځ د سپټمبر پر شلمه پیل شو؛ د لندن هیترو، برلین برانډنبرګ او بروکسل هوايي ډګرونو کې یې ډیجیټل خدمات ګډوډ کړل او هوایي شرکتونه اړ شول، چې د سامانونو د چک کولو او غورځولو لپاره لاسي میتودونه وکاروي.
مسافرین له اوږدو کتارونو او پراخ ځنډ سره مخ شول.
د هوایي چلند شنونکي شرکت سیریوم د څرګندونو له مخې؛ یوازې د شنبې پر ورځ ۳۵ بهرنۍ او ۲۵ کورنۍ الوتنې لغو شوې، چې د بروکسل هوايي ډګر تر ټولو ډېر زیانمن شو.
ګډوډي د یکشنبې پر ورځ هم روانه وه، چې ۳۸ بهرنۍ او ۳۳ نورې کورنۍ الوتنې لغو شوې.
د بروکسل هوايي ډګر له هوايي شرکتونو څخه غوښتنه کړې؛ خپلې الوتنې د دوشنبې تر ورځې پورې نیمایي ته راټیټې کړي او خبرداری یې ورکړ، چې تر ۱۴۰ پورې نورې هم لغو کېدی شي.
کالینز هوایي شرکت ویلي، چې دوی د برید د خپرېدا د مخنیوي لپاره اغېزمن شوي سیسټمونه بېل کړي؛ خو د بشپړې رغېدو لپاره یې وخت ندی ورکړی.
په انګلستان، جرمني او بلجیم کې د سایبر امنیت ملي ادارې د پېښې په اړه څېړنه کوي؛ خو دا اوس هم روښانه نده، چې آیا دا برید د تاوان سافټویر و، د خدماتو د بندېدا برید و یا منظم دولتي عملیات.
اروپايي کمیسیون دا ګډوډي “جدي؛ خو منظم نه” وبلله؛ خو کارپوهانو خبرداری ورکړی، چې دا پېښه پر مرکزي ډیجیټل سیسټمونو د ډېرې تکیه کولو خطرونه پر ګوته کوي.
هوایی ډګرونو له مسافرینو څخه غوښتنه کړې، چې لږ تر لږه درې ساعته دمخه هوایي ډګر ته راشي او د الوتنې د تازه حالت توضیحاتو لپاره د هوایي شرکتونو وضعیت وګوري.
لکه څنګه، چې هوایي شرکتونه د مسافرینو د بیا الوتنې لپاره هڅه کوي؛ چارواکو خبرداری ورکړی، چې د ځنډ لړۍ ممکن تر راتلونکې اوونۍ وغځیږي.
ساینس او ټیکنالوژي
اپل له آیفون ۱۷ ایر، ایر پاډز پرو ۳ او نوي ځیرک ګړیو مخکتنه وکړه
آیفون ۱۷ پرومکس د شرکت تر ټولو لوړ ماډل دی، چې ۱۰۹۹ ډالره بیه، د زیرمې لوړې وړتیا لرونکې بیټرۍ، المونیمي باډي، د یخولو مایع سیسټم او په درې لینزونو کې ۴۸ میګاپکسله کمره لري.
ایپل د آیفون نوی نسل او څو نوي محصولات معرفي کړل؛ آیفون ۱۷ ایر د اپل په تاریخ کې ترټولو نری ماډل او ۵.۶ ملي مټر پلنوالی لري او ۹۹۹ ډالر بیه لري، چې د وږي پر اتهویشتمه به له ای۱۹پرو چپ او برښنایي سیمکارټرو سره بازار ته وړاندې شي.
آیفون ۱۷ پرومکس د شرکت تر ټولو لوړ ماډل دی، چې ۱۰۹۹ ډالره بیه، د زیرمې لوړې وړتیا لرونکې بیټرۍ، المونیمي باډي، د یخولو مایع سیسټم او په درې لینزونو کې ۴۸ میګاپکسله کمره لري.
د ایر پاډز پرو ۳د کوچني ډیزاین، د لوړ غږ لرې کولو له ځواک، مصنوعي ذکاوت ځواکمنې ژوندۍ ژباړې او زړه ضربان حس سره معرفي شو. د بیټرۍ د زیرمې ساتنه اته ساعته ټاکل شوی او بیه یې ۲۴۹ډالر ټاکل شوی ده.
دغه راز اپل د لړۍ ۱۱ساعتونه هم لري، چې بیه یې ۳۹۹ډالر، SE3 پر ۲۴۹ډالرو او الټرا ۳د ۷۹۹ډالرو لپاره وړاندې شو. نوې ځانګړتیاوې په لړۍ ۱۱کې د وینې فشار خبرتیاوې او په اولټرا ۳کې د سپوږمکۍ اتصال هم رانغاړي.
دغه نندارتون به د کالیفورنیا د کوپرټینو په اپل مرکزي دفتر کې ترسره او د نړۍ په بېلابېلو هېوادونو کې به پر ژوندۍ بڼه خپور شي.
ساینس او ټیکنالوژي
د روسیې ۶۰۰ کلن غیر فعال اورشیندی فعال شوی دی
روسي رسنیو راپور ورکړی، چې د اورشیندی چاودنه ښايي د روسیې په ختیځ کې د تېرې اوونۍ له زلزلې سره تړاو ولري. هغه زلزله، چې تېره چارشنبه د روسیې ختیځ ته ورسېده او د آرام سمندر په ځینو هېوادونو کې له سونامي هم خبرداری ورکړ شو.
روسي رسنیو راپور ورکړی چې د روسیې په لرې پراتهه کامچاتکا ټاپو وزمه کې د کراشنینیکوف اورشیندی په شاوخوا ۶۰۰ کلونو کې د لومړي ځل لپاره چاودلی دی.
روسي رسنیو راپور ورکړی، چې د اورشیندی چاودنه ښايي د روسیې په ختیځ کې د تېرې اوونۍ له زلزلې سره تړاو ولري. هغه زلزله، چې تېره چارشنبه د روسیې ختیځ ته ورسېده او د آرام سمندر په ځینو هېوادونو کې له سونامي هم خبرداری ورکړ شو.
د یکشنبې پر ورځ د روسیې د بېړنیو حالاتو وزارت د کامچاتکا څانګې راپور ورکړی، چې د اورشیندي له چاودنې وروسته تر ۶۰۰۰ مټر پورې لوړه د ایرو ستنه ثبت شوې ده.
د روسیې د بېړنیو حالاتو وزارت ویلي؛ که څه هم د څپو احتمالي لوړوالی ټیټ دی، خو خلک باید له ساحل څخه لرې پاتې شي.
د روسیې د بېړنیو حالاتو وزارت د راپور له مخې؛ د ایش ورېځ د آرام سمندر په ختیځ کې روانه ده او اوسمهال نفوس لرونکو سیمو ته ګواښ نهکوي.
د کامچاتکا د اورشیندی د بېړني غبرګون ډلې مشرې اولګا ګیرینا ویلي: “دا په ۶۰۰ کلونو کې د کرشنینیکوف اورشیندی لومړۍ تاریخي تائید شوی اورشیندی دی.
هغې زیاته کړې، چې دا اورشیندی ممکن د ۸.۷ شدت زلزلې سره تړاو ولري، چې تېره اوونۍ ساحل ته نږدې رامنځته شوې ده.
جیو فزیک پوهانو وړاندیز کړی، چې د ځمکې په قشر کې د فشار بدلونونه کولی شي د اورشیندی سیسټمونو د بیا فعالیدو لامل شي.
-
نړۍ3 days agoټرمپ د بېړنۍ ویزې ته د ۱ میلیون ډالرو طلايي کارت پروګرام پیل کړ
-
سیمه ییز خبرونه5 days agoپه پاکستان کې ۱۰ پوځیانو ته مرګ او ژوبله اوښتې
-
تازه خبرونه5 days agoد پاکستان د درملو صادرات له ۲۰۰ میلیون ډالرو زیان سره مخ شول
-
سوداگري5 days agoد پاکستان او افغانستان سوداګر میلیارډونه ډالر زیانمن شول
-
تازه خبرونه4 days agoافغانستان د بې نظمه او جرم ځپلو هېوادونو په نوملړ کې راغی- ټرمپ
-
تازه خبرونه4 days agoیوناما د افغانانو د حقونو د ساتنې غوښتنه وکړه
-
تازه خبرونه3 days agoپه افغانستان کې ټولګډونه حکومت جوړول د جګړې د مخنیوي لپاره اړین دي – ایران
-
څار5 days agoڅار: د افغانستان په اړه د ملګرو ملتونو د ناستې ارزونه
