نړۍ
د سوریې او ترکیې د زلزلې د مړو شمېر له ۱۰۰۰۰ واوښت
د ترکیې او سوریې زلزله ځپلیو کورنیو د چارشنبې دوهیمه شپه هم سړه تیره کړه؛ ژغورونکيو د یوې سختې زلزلې له دوه ورځو وروسته، چې په کې له ۹۶۰۰ څخه ډېر کسان مړه شوي له ویجاړو ودانیو څخه د خلکو د راایستلو هڅې روانې ساتلي.
په ترکیه کې لسګونه مړي، چې ځینې یې په کمبلو او څادرونو او کڅوړو کې پټ شوي؛ د هاتای ولایت د یوه روغتون مخې ته پر ځمکه پراته دي.
د ناورین په سیمه کې خلک له ۷.۸ درجې زلزلې وېرېدلي او ویجاړو شويو ودانیو ته بېرته ستنېدل نه غواړي. د ترکیې دا زلزله له ۱۹۹۹ ز. کال راپدیخوا له ټولو وژونکې زلزله ده، چې د دوشنبې پر سهار وختي رامنځته شوې ده.
د ترکیې په ګاونډ سوریه هېواد کې ژغورونکیو خبرداری ورکړی، چې د مړو شمېر به مخ پر ډېرېدو وي؛ ځکه ځینې ژوندي پاتې شويو کسانو ویلي، چې مرستې اوس هم وررسیدلي ندي.
د ترکیې په جنوبي ښار انتاکیا کې ۶۴ کلنې ملک ویلي، د ژغورنې ډلې مو ندي لیدلي؛ خیمې چېرته دي، د خواړو لارۍ چېرته دي؟ موږ دلته زموږ په هیواد کې د تېرو ناورینونو پر پرتله د خواړو وېش ندی لیدلی. موږ له زلزلې ژوندي پاتې شو؛ خو دلته به له لوږې او یخنۍ مړه شو.
په ترکیه کې د ناورین د کچې له ډېریدو سره، د مړو شمېر له ۷۱۰۰ څخه پورته شو. په سوریه کې، چې لا دمخه د ۱۱ کلنې جګړې له کبله ویجاړ شوی؛ د سوریې د حکومت او په شمال لویدیځ کې د یاغیانو تر څارنې لاندې ژغورونکیو تائید کړې، چې د مړو شمېره له ۲۵۰۰ اوښتی دی.
د ترکیې ولسمشر رجب طیب اردوغان په ۱۰ ولایتونو کې بېړنی حالت اعلان کړی؛ خو د ترکیې په څو ویجاړو شویو ښارونو کې اوسیدونکیو د هغه څه په اړه غصه او ناهیلي څرګنده کړې، چې د دوی پر وینا د چارواکو لخوا د ورو او نیمګړي غبرګون سره مخ دي.
اردوغان، چې د مې په میاشت کې له ټاکنو سره مخ دی؛ تمه ده، چې د چارشنبې پر ورځ به ځینو ځپل شویو سیمو ته سفر وکړي.
لومړنۍ زلزله دوهیمې ته ورته ځواکمنه وه؛ د دوشنبې پر ورځ د سهار له ۴ بجو وروسته رامنځته شوه، چې پر خوب ویده خلکو ته یې د غبرګون لږ فرصت ورکړ.
دې زلزلې د روغتونونو، ښوونځیو او اپارتمانونو په ګډون په زرګونه ودانۍ ونړولې؛ په لسګونه زره یې ټپیان کړل او په ترکیه او شمالي سوریه کې یې بې شمېره خلک بې کوره کړل.
د ترکيې چارواکي وايي، په لویديځ کې له ادانا څخه په ختيځ کې د ديارباکر تر شاوخوا ۴۵۰ کيلومترو پورې سيمه شاوخوا ۱۳،۵ ميليون خلک اغېزمن شوي، چې د بوستون او فلادلفيا او امستردام او پاريس تر منځ د واټن په پرتله پراخه دي.
د سوریې زلزلې له مرکز څخه شاوخوا ۱۰۰ کیلومتره لرې په حما کې خلک مړه کړل.
د ترکیې له طبیعي پېښو سره د مبارزې ادارې ویلي، چې د ټپیانو شمېر له ۳۸ زرو ډېر دی.
د سوریې په شمال کې د جندریس په ښارګوټي کې د ژغورنې کارکوونکیو او اوسیدونکیو ویلي، چې لسګونه ودانۍ نړېدلې دي.
په دواړو هېوادونو کې د لویو کانکریتي رینګونو او سلبونو د لرې کولو لپاره د درندو تجهیزاتو نشتوالي د ژغورنې هڅې له خنډ سره مخ کړې دي.
د ژغورنې کارکوونکي د ویجاړو سړکونو، خرابې هوا او د سرچینو او درندو وسایلو د نشتوالي له کبله سختو ځپل شویو سیمو ته د رسیدو لپاره مبارزه کوي، چې ځینې سیمې له رڼا او بریښنا بې برخې هم دي.
د مرستې چارواکو په سوریه کې د وضعیت په اړه ځانګړې اندېښنه څرګنده کړې، چې بشري اړتیاوې په کې د جګړې له پیل راپدیخوا تر بل هر وخت ډېرې وې؛ ځکه، چې جګړې ملت وېشلی او د مرستې هڅې یې پېچلې کړې دي.
د روغتیا نړیوالې ټولنې مشر ویلي، چې د ژغورنې هڅې د وخت په مقابل کې له یوې سیالۍ سره مخ دي او د ژوندي پاتې کسانو د موندلو چانس په هره دقیقه او ساعت کې له منځه ځي.
په سوريه کې د اورپکو تر ولکې لاندې په شمال لویديځ کې د ژغورنې يوه اداره وايي، د وژل شويو شمېر له ١٢٨٠ څخه زيات او له ٢٦٠٠ ډېر ټپيان شوي دي.
د ژغورنې ادارې ویلي: له زلزلې څخه ۵۰ ساعته وروسته تر خاورو لاندې د سلګونه کورنیو د شتون له کبله به زیانونه ډېر شي.
د سوریې د روغتیا وزیر ویلي، چې د حکومت تر واک لاندې سیمو کې د مړو شمېر۱۲۵۰ ته لوړه شوی. د الاخباریه دولتي خبري رسنۍ په خپل تیلیګرام فید کې راپور ورکړی، چې د ټپیانو شمېر ۲۰۵۴ دی.
په ترکیه کې په یوه نسل کې تر ټولو خونړۍ زلزلې اردوغان ته د ژغورنې او بیارغونې یوه لویه ننګونه سپارلې ده، چې دا به د می میاشتې د ټاکنو لپاره د هغه د دوه لسیزو په واک کې تر ټولو سخت وخت وې.
اوس وګورو، چې د ترکیې اقتصاد څنګه اداره کیږي او ناتو غړي د اوکراین او منځني ختیځ د شخړې د کمولو لپاره څه رول لوبولی شي.
نړۍ
په کالیفورنیا کې ۱۴ کسانو ته مرګ او ژوبله اوښتې
دا پېښه د شنبې پر ورځ له ماسپښین وروسته ۶ بجې د لوسیل سړک په ۱۹۰۰ بلاک کې رامنځته شوې ده.
امریکایي رسنیو راپور ورکړی، چې د کالیفورنیا ایالت د سټاکټون ښار د آیسکریم په یوه پلورنځي کې پر ډزو ۴ کسان وژل شوي او ۱۰ نور ټپیان دي.
دا پېښه د شنبې پر ورځ له ماسپښین وروسته ۶ بجې د لوسیل سړک په ۱۹۰۰ بلاک کې رامنځته شوې ده.
چارواکو ويلي؛ د پېښې لومړنۍ څېړنې ښيي: شونې ده، چې دا ډزې هدفي وي او پولیس د ټولو ممکنه انګېزو په لټه کې دي. د پېښې بشپړ جزئیات اوس هم تر څېړنې لاندې دي.
د ښاروال مرستیالې جیسن لی ویلي: “د آیس کریم پلورنځي باید داسې ځای نه وای، چې کورنۍ په کې ګواښ احساس کړي.”
د کالیفورنیا د بېړنیو خدماتو دفتر څرګنده کړې، چې دوی له سیمهییزو ځواکونو سره پر ګډه وضعیت څاري.
چارواکو له خلکو غوښتي، چې که دوی د پېښې په اړه کوم معلومات ولري؛ نو له چارواکو سره دې اړیکه ونیسي، چې دوی وکولی شي په دې اړه خپلې څېړنې روانې وساتي.
تازه خبرونه
له هند څخه بېل شوی سندهـ به بېرته له هند سره یوځای شي – د هند دفاع وزیر
دا څرګندونې په داسې حال کې راپورته کیږي، چې د هند او پاکستان ترمنځ تاوتریخوالي مخ پر زیاتېدودی. د هند دفاع وزیر راج ناتھ سینګهـ ویلي، چې د پاکستان او هندوستان پولې ثابتې ندي او د سندهـ ایالت په ۱۹۴۷ کال کې له هند څخه بېل شو او پاکستان ته ورکړ شو؛ ممکن له هند سره بېرته یوځای شي.
د هند دفاع وزیر ويلي: د هند او پاکستان پولې ثابتې ندي او سندهـ، چې په ۱۹۴۷ کال کې له هند څخه بېل او پاکستان ته وسپارل شو؛ شونې ده، چې بېرته له هند سره یوځای شي.
دا څرګندونې په داسې حال کې راپورته کیږي، چې د هند او پاکستان ترمنځ تاوتریخوالي مخ پر زیاتېدودی. د هند دفاع وزیر راج ناتھ سینګهـ ویلي، چې د پاکستان او هندوستان پولې ثابتې ندي او د سندهـ ایالت په ۱۹۴۷ کال کې له هند څخه بېل شو او پاکستان ته ورکړ شو؛ ممکن له هند سره بېرته یوځای شي.
هغه په نوي ډیلي کې د سندهیانو ټولنې په غونډه کې زیاته کړې؛ د تاریخ، کلتور او تمدن له پلوه هند او سندهـ ژورې او اوږدې اړیکې لري.
د هند دفاع وزیر ټینګار کړی، چې سندهیانو هیڅکله له هند څخه د دې سیمې بېلېدا نده منلې.
راجناتهـ سینګهـ وایي: “نن که څه هم سندهـ له هند څخه بېل دی؛ خو په معنا کې به تل د هند برخه وي. که زه د سیمې په اړه وغږیږم؛ نو پولې بدلیدلی شي او په راتلونکي کې به سندهـ بیا له هند سره یوځای شي. د هند خلکو تل د سندهـ د خلکو ستونزې حل کړي او تل یې ملاتړ کړی او د هغوی تر څنګ ولاړ پاتې دي. هند د سندهـ د خلکو د حقونو او هوساینې لپاره ولاړ دی او که اړتیا وي په راتلونکي کې به هم ولاړ وي.”
دغه راز د پاکستان بهرنیو چارو وزارت په یوه خبرپاڼه کې د هند څرګندونې خیالي او غیر مسوولانه وبللې او له نوي ډیلي یې وغوښتل؛ د ګواښلو له داسې ادبیاتو دې ډډه وکړي، چې سیمهییزې سولې ته زیان رسوي.
د پاکستان بهرنیو چارو وزارت د خبرپاڼې په یوه برخه کې راغلي: “مونږ له راج ناتھ سینګهـ او نورو هندي مشرانو څخه غوښتنه کوو، چې له هغو پاروونکو خبرو ډډه وکړي، چې سیمهییزې سولې او ثبات ته ګواښ پېښوي. دا به د هند حکومت لپاره خورا ګټوره وي، چې د خپلو وګړو په ځانګړي توګه د زیان منونکو اقلیتونو پر امنیت ډاډمنولو راوڅرخیږي. پاکستان د عدالت، مساوات او نړیوالو قانوني نورمونو پر بنسټ له هند سره د ټولو شخړو سولهییز حل ته ژمن دی؛ خو د خپل امنیت، ملي خپلواکۍ او حاکمیت د ساتنې لپاره هم هوډمن دی.”
کارپوهان په دې باور دي، چې پاکستان له هند او افغانستان سره پر کړکېچونو سربېره له داخلي بې ثباتۍ سره هم مخ دی او د اسلامآباد د واکمنانو لپاره به له اوسني وضعیت څخه وتل ډېر ستونزمن وي.
دوی په دې باور دي، چې د هند او پاکستان ترمنځ نوې شخړه کولی شي د سیمې پر وضعیت ښه اغېز ونلري. په ځانګړي توګه؛ د هند دفاع وزیر پر څرګندونو سربېره، چې د پاکستان او هند پوله ثابته نده؛ افغانستان هم د ډیورنډ فرضي کرښه د رسمي پولې په توګه نده منلې او ټولو هغو حکومتونو، چې په دې هېواد کې جوړ شوي؛ تل له پاکستان سره په کړکېچ کې ښکېل ول او دي.
نړۍ
ټرمپ د خاشقجي په اړه د امریکا استخباراتي ارزونه رد کړل
د واشنګټن پوسټ د لیکوال او په امریکا کې میشت د سعودي پر مشرتابه نیوکهکوونکي خاشقجي د وژنې په اړه شخړه یو ځل بیا د سپینې ماڼۍ په بیضوي دفتر کې د کمرې مخې ته راپورته شوه او د پادشاهۍ بالفعل واکمن له اووه کلن ځنډ وروسته سپینې ماڼۍ ته لومړنی سفر ترسره کړ، چې د اړوند ارزونې له کبله یې نړیوال انځور بیا ورغول شي.
د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ د سېشنبې پر ورځ د سعودي له ولیعهد محمد بن سلمان سره د لیدنې پر مهال ویلي، چې محمد بن سلمان په ۲۰۱۸ کال د خبریال جمال خاشقجي د وژنې په اړه هیڅ نه پوهیده؛ د سعودي له ولیعهد څخه یې دفاع وکړه او د هغه په اړه یې د امریکا استخباراتي ارزونه رد کړه.
د واشنګټن پوسټ د لیکوال او په امریکا کې میشت د سعودي پر مشرتابه نیوکهکوونکي خاشقجي د وژنې په اړه شخړه یو ځل بیا د سپینې ماڼۍ په بیضوي دفتر کې د کمرې مخې ته راپورته شوه او د پادشاهۍ بالفعل واکمن له اووه کلن ځنډ وروسته سپینې ماڼۍ ته لومړنی سفر ترسره کړ، چې د اړوند ارزونې له کبله یې نړیوال انځور بیا ورغول شي.
ټرمپ بیا سعودي عربستان د یو لوی غیرناټو متحد په توګه اعلان کړ او دواړو خواوو د وسلو له پلور، ملکي اټومي همکارۍ، مصنوعي ځیرکتیا او مهمو منرالونو په اړه له هوکړو خبر ورکړ.
محمد بن سلمان د خاشقجي د وژنې په اړه د خواشینۍ څرګندولو پرمهال ټینګار وکړ، چې د سعودي حکومت د دې موضوع د څېړنې لپاره ټول اړین ګامونه پورته کړي او داخلي سیسټمونه ښه شوي، چې د داسې پیښو د بیا تکرار مخه ونیول شي.
دغه راز د سعودي ولیعهد ژمنه وکړه، چې په امریکا کې د خپل هېواد پانګونه له ۶۰۰ میلیارډ ډالرو څخه یو ټریلیون ډالرو ته لوړه کړي.
دواړو خواوو د اف – ۳۵جنګي جټ الوتکو او امریکایي ټانکونو د پېرودلو هوکړه هم وکړه، چې کولی شي په سیمه کې نظامي توازن تر اغېز لاندې راولي.
دا غونډه او هوکړې د واشنګټن او ریاض ترمنځ په اړیکو کې یو اړین بدلون ګڼل کیږي او د نړۍ د تېلو له ترټولو لوی صادرونکي سره د اړیکو د پیاوړتیا لپاره د ټرمپ لومړیتوب پر ګوته کوي.
د امریکا استخباراتي ادارې هغه مهال دې پایلې ته رسېدلې وې، چې بن سلمان د استانبول د سعودي په قونسلګرۍ کې د خاشقجي نیول یا وژنه منلې ده؛ خو ولیعهد د دغو عملیاتو سپارښتنه رد کړې وه؛ خو د پادشاهۍ د بالفعل واکمن په توګه یې مسوولیت منلی و.
د یادونې ده، چې ډونالډ ټرمپ په سپینه ماڼۍ کې د سعودي عربستان د وليعهد محمد بن سلمان د ځانګړي هرکلي لپاره د امریکایي جټ الوتکو د الوتنې ننداره وړاندې کړه، چې د رسنیو پراخه پاملرنه یې ځانته راواړوله.
-
تازه خبرونه4 days agoپه افغانستان کې د جذام درملنه بیا پیل شوه
-
تازه خبرونه4 days agoاسلامي امارت او پاکستان د اوربند پر غځېدا هوکړه وکړه – رویټرز
-
تازه خبرونه3 days agoپاکستان د ملګرو ملتونو بشري مرستو ته له خپلو دروازو اجازه ورکړه
-
تحول5 days agoتحول: د کابل او اسلامآباد ترمنځ د سولې لپاره هڅې
-
تازه خبرونه3 days agoپه افغانستان کې د امریکا ۲۰ کلن شتون او حکومتي نظام له پیله د ناکامۍ په حال کې ول – سیګار
-
تازه خبرونه4 days agoنږدې ۱.۵ میلیون افغانان معلول ژوند کوي
-
تازه خبرونه12 hours agoاروپا دې تر ۲۰۲۷ پورې د ناتو دفاعي مسوولیت پر غاړه واخلي – امریکا
-
تازه خبرونه4 days agoلکنووال سپینې ماڼۍ ته په نږدې ډزو کې ځان بې ګناه وباله
