د رویټرز د راپور له مخې؛ د یکشنبې پر ورځ د برازیل چارواکو ویلي، چې په ریو ګرانډ دو سول ایالت کې د سختو بارانونو له کبله د مړو شمېر له ۱۳۶ څخه ۱۴۳ ته لوړه شوی، ۱۲۵ کسان ورک دي او هوا پېژندنې هم وضعیت د اندېښنې وړ یاد کړی دی.

د شنبې پر ماښام حکومت له روان ناورین سره د مبارزې لپاره شاوخوا ۱۲ اعشاریه یو میلیارډ ریال ( ۲ اعشاریه ۳۴ میلیارډ ډالر) بېړنی لګښت اعلان کړ. دغه راز ویل کیږي، چې د شاوخوا ۱۰ اعشاریه ۹ میلیون وګړو څخه په دې ایالت کې له ۵۳۸ زره ډېر خلک بې ځایه شوي دي.

فډرالي حکومت د شنبې پر ورځ ویلي وه، چې پر دې پیسو سربېره ۶۰ میلیارډ ریال له دې مخکې ورته چمتو شوې وې.

د برازیل ولسمشر لویز اناسیو لولا داسلوا په ایکس پاڼه کې څرګنده کړې؛ دولت به هغه څه بیا جوړ کړي، چې ویجاړ شوي دي.

لولا د مور د ورځې نمانځغونډې ته د خپلو خبرو پر مهال ویلي: مونږ پوهیږو، چې هرڅه بېرته نشي ترلاسه کیدی؛ میندو خپل ماشومان له لاسه ورکړي او ماشومانو خپلې میندې له لاسه ورکړي.

د شنبې پر ورځ د امریکا ولسمشر جو بایډن ویلي، چې اداره یې د مرستې چمتو کولو لپاره د برازیل له حکومت سره په اړیکه کې ده.

بایډن وایي: مونږ هغو خلکو ته دعا کوو، چې له دې ناورینه اغېزمن شوي. مونږ لومړني مرسته کوونکي یوو، چې د کورنیو او افرادو د ژغورنې لپاره طبي چمتووالی وړاندې کوو.

د یکشنبې پر ورځ نور باران وشو او د دوشنبې پر ورځ هم وړاندویېنه شوې ده.

رویټرز راپور ورکړی، چې د بارانونو له پیل څخه لږ څه دوه اوونۍ وروسته دا ایالت یوځل بیا د پلازمېنې پورټو الګر سره نږدې په ګیبا جهيل کې د اوبو د کچې د بیا لوړیدو له خطره خبرداری ورکړ شوی دی.

دا ایالت د استوایي او قطبي اتموسفیر ترمنځ د راتلو او سختو بارانونو ښکارندویي کوي.

سیمه‌ییز ساینس پوهان په دې باور دي، چې دا وضعیت د اقلیم د بدلون له کبله رامنځته شوی دی.

د امریکا ولسمشر جوبایډن د چارشنبې پر ورځ د لومړي ځل لپاره اسرائیلو ته رسنیز خبرداری ورکړ، چې که اسرائیلي ځواکونه د غزې په سویل کې له مهاجرینو څخه پر ډک ښار رفح پراخه برید وکړي؛ نو امریکا به دغه ځواک ته د وسلو ورکول ودروي.

بایډن له سي‌ان‌ان سره په مرکه کې څرګنده کړې: ما ښکاره کړه، چې که دوی رفح ته ولاړ شي … زه به د هغو وسلو کارول ودروم، چې د رفح په جګړه کې کارول شوي دي.

د بایډن څرګندونې پر رفح د اسرائیلو د برید د مخنیوي او په منځني ختیځ کې د امریکا د ې متحد تر منځ ډېرېدونکی واټن پر ګوته کوي.

بایډن ومنله، چې اسرائیلو اووه میاشتې مخکې د حماس د له منځه وړلو لپاره پر غزه برید وکړ او د ملکي وګړو د وژلو لپاره یې امریکايي وسلې وکارولې.

د غزې روغتیا وزارت ویلي؛ د اسرائیلو په عملیاتو کې تر اوسه  ۳۴ زره ۷۸۹ فلسطینیان وژل شوي، چې ډېري يي ملکي وګړي دي.

هغه اسرائیلو ته د ۲۰۰۰ پونډي بمونو د لیږلو په اړه د پوښتنې په ځواب کې ویلي: په غزه کې د بمونو او نورو لارو په پایله کې خلکو ته مرګ او ژوبله اوښتې ده.

یوه لوړپوړي امریکايي چارواکي، چې د نوم د نه ښودلو پر شرط یې خبرې کړي ویلي؛ واشنګټن په رفح کې د وسلو د لېږد په اړه څېړنه کړې، چې په پایله کې یې ۱۸ سوه ۲۰۰۰ پونډه (۹۰۷ کیلوګرامه) بمونه او ۱۷ سوه ۵۰۰ پونډه بمونه لېږدول درول شوي دي.

په ملګرو ملتونو کې د اسرایلو سفیر ګیلاد اردان د اوونۍ په پیل کې د واشنګټن پرېکړه ډېره ناهیلې کوونکې یاده کړه. که څه هم هغه باور نه‌درلود، چې امریکا به اسرائیلو ته د وسلو لېږل ودروي.

اسرائیلو روانه اوونۍ پر رفح برید وکړ. دا هغه ځای دی، چې له یو میلیون ډېرو فلسطینیانو په کې پناه اخیستې؛ خو بایډن ویلي، چې هغه د اسرائیلو بریدونه بشپړ یرغل نه‌ګڼي؛ ځکه، چې دوی پر ګڼ‌میشتو سیمو برید ندی کړی.

دا مرکه له هغې څو ساعته وروسته وشوه، چې دفاع وزیر لویډ جي آسټین تېره اوونۍ د بایډن پرېکړه ومنله، چې پر رفح د بریدونو د اندېښنو له کبله د زرګونو درندو بمونو لیږد بندوي؛ ځکه، چې واشنګټن پر ملکي سیمو د اسرائیلو د بریدونو مخالفت کوي.

اسرائیلو روانه اوونۍ پر رفح برید وکړ. دا هغه ځای دی، چې له یو میلیون ډېرو فلسطینیانو په کې پناه اخیستې؛ خو بایډن ویلي، چې هغه د اسرائیلو بریدونه بشپړ یرغل نه‌ګڼي؛ ځکه، چې دوی پر ګڼ‌میشتو سیمو برید ندی کړی.

امریکا په ۲۰۱۶ کال کې له اسرائیلو سره درېیم لس کلن هوکړه لیک لاسلیک کړ، چې د ۱۰ کلونو لپاره د ۳۸ میلیارډ ډالرو نظامي مرستې چمتو کوي.

ویل کیږي، چې امریکا به اسرائیلو ته د دفاعي وسلو ورکول روان ساتي.

رویټرز د امریکایي چارواکو د څرګندونو له مخې په ډاګه کړې، چې حماس او اسرائیل په غزه کې د اوربند په اړه رامنځته شوی واټن راکم کړي. په داسې حال کې، چې اسرائیلي ځواکونو د سې شنبې پر ورځ په رفح کې له مصر سره د سرحدي پوله ونیوله د مرستو رسولو دا لار یې هم بنده کړه.

د حماس یوه چارواکي اسامه حمدان په بیروت کې له خبریالانو سره په خبرو کې خبرداری ورکړی، چې که په رفح کې د اسرائیلو پوځي یرغل روان وساتل شي؛ نو پر اوربند هوکړه به ورسره ناشونې شي.

فلسطیني وسله‌والې ډلې اسرائیلي ځواکونه تورن کړي، چې د غزې په اووه میاشتنۍ جګړه کې یې د اوربند هڅې کمزورې کړي او په سلګونه زره خلک یې بې کوره او له لوږې سره مخ کړي دي.

د اوربند غږ په داسې حال کې راپورته شوی، چې اسرائیلي ځواکونو د غزې پر جنوبي ښار رفح، چې له یو میلیون ډېرو بې‌ځایه شوي فلسطینی ملکي وګړو ته یې پناه ورکړې هم برید وکړ.

د سپینې ماڼۍ ویاند جان کربي د دوشنبې پر ورځ ویلي، چې حماس د اسرائیلو په وړاندیز کې د تعدیلاتو وړاندیز کړی، چې هدف یې د کړکیچ پای ته رسول دي.

نوموړي زیاته کړې: د تړون متن لکه څنګه، چې تعدیل شوی؛ ښیي، چې پاتې تشې په بشپړ ډول ډکې کیدی شي. هغه د دې تشو له مشخصولو ډډه وکړه.

اسرائیلو د دوشنبې پر ورځ ویلي، چې د اوربند لپاره د حماس لخوا منل شوی درې پړاویز وړاندیز د منلو وړ ندی.

کربي زیاته کړې، چې د قطر او مصر منځګړیتوب په قاهره کې له امریکايي او اسرائیلي چارواکو سره غونډه کوي او حماس هم اعلان کړی، چې د دوی پلاوی هم په قاهره کې دی.

دا په داسې حال کې ده، چې د اسرائییلو د پوځ انځورونهه ښیي، چې ټانکونه د غزې او مصر تر منځ د رفح له لارې تېریږي او د غزې په غاړو کې د اسرائیل بیرغ رپول شوی دی.

د اسرائیلي حکومت لومړي وزير بنيامين نتانياهو د حماس د پوځي توان او ځواک د له منځه وړلو لپاره د دغې پولې نيول يو ډېر مهم ګام وباله.

د رفح ښار اوسیدونکیو د سې شنبې پر ماښام د رفح په ختیځو سیمو کې د ټانکونو له درندو ډزو خبر ورکړ.

دوی او د حماس رسنیو ویلي، چې د رفح د ښاروالۍ پر ودانۍ د اسرائیلو له ډزو وروسته اور ولګېد.

ډاکټرانو ویلي، چې په ودانۍ کې دننه یو فلسطینی وژل شوی او څو نور ټپیان دي. په داسې حال کې، چې د اسرائیلو په برید کې پر موټر سایکل سپاره دوه فلسطینیان هم وژل شوي دي.

د رفح اصلي روغتون ابو یوسف النجار د سې شنبې پر ورځ له هغې وروسته وتړل شو، چې په شاوخوا سیمو کې د درندو ډزو له کبله طبي کارمندان او شاوخوا ۲۰۰ ناروغان تېښتې ته اړ شول.

په رفح کې د غزې د ښار بې ځایه شوي ۵۵ کلن عماد جودیت ویلي: هغوی لیوني دي؛ ټانکونه یې د ګولیو ډزې کوي او د بمونه لوګيو هسک پوښلی دی. زه فکر کوم، چې شمال ته لاړ شم که مرکزي غزې ته. هغه رویټرز ته څرګده کړې: که دوی رفح ته نور هم راشي؛ دا ښار به د عام‌وژنې پر مور واوړي.

په رفح کې ډېري هغه کسان، چې د غزې له نورو سیمو څخه اسرائیلو وتلو ته اړ کړي دي.

کورنۍ د خیمو په کمپونو او لنډمهاله سرپناوو کې راټول شوي؛ خواړه، اوبه، درمل او نور اړین توکي نلري.

ملګرو ملتونو او نورو نړیوالو مرستندویه ادارو ویلي، چې د غزې په جنوبي سیمو کې د دوه لارو تړل — د اسرائیلو تر کنټرول لاندې رفح او کریم شالوم اغېزمن کړي او بهرنیو مرستې پرې بندې شوې دي.په داسې حال کې، چې په غزه کې دننه لږ پلورنځي خلاص دي.

په مصر کې د سرې میاشتې سرچینو ویلي، چې مرستې بندې شوي دي.

د ملګرو ملتونو د مرستندویه ادارې UNRWA مشر فیلیپ لازارینی په ایکس کې لیکلي: دا د ژغورنې یوه لار ده … هغه باید پرته له ځنډه خلاصه وساتل شي.

سپینې ماڼۍ ویلي، چې د کرم شالوم بندر به د چارشنبې پر ورځ پرانستل شي او د رفح له لارې به د تېلو لیږد هم بیا پیل شي.

د ملګرو ملتونو سرمنشي انټونیو ګوتریش له اسرائیلو او حماس غوښتي، چې د اوربند هوکړې ته د رسېدو لپاره خپلې هڅې  ونهءسپموي.

ګوټرش وایي: هیڅ اشتباه مه کوئ؛ پر رفح بشپړ برید به یو بشري ناورین وي.

اسرائیلي پوځ په رفح کې د وېرې خپرولو او لارو پرې کولو لپاره پوځي عملیات ترسره کړي او له ملکي وګړو یې غوښتي، چې ټاکل شوي پراخ بشري زون ته دې ولاړ شي، چې ۲۰ کیلومتره لرې ورته جوړ شوی دی.

په ژنیو کې د ملګرو ملتونو د بشري مرستو د دفتر ویاند ینس لرکه ویلي؛ وېرې او ناهیلۍ د رفح خلک ځپلي دي.

هغه ويلي، ملکي وګړي د وتلو لپاره ان چمتووالي ته وخت نلري او د تګ راتګ لپاره هم ورته خوندي لار نشته. سړکونه له ناچاودو توکو، لویې لارې له بمونو ډکې دي او امنیت هم نشته دی.

د غزې د جګړې نیوکه کوونیو د امریکا له ولسمشر جوبایډن غوښتي؛ پر اسرائیلو فشار راوړي، چې لار بدله کړي.

څلورو سرچینو د سې شنبې پر ورځ ویلي، امریکا د اسرائیلو د نږدې متحد او د وسلو ورکوونکي په توګه اسرائیلو ته د وسلو ځینې لېږد د دوه اوونیو لپاره ځنډولی دی.

سپینې ماڼۍ او پنټاګون په دې اړه له څه ویلو ډډه کړې؛ خو دا به د بایډن د ادارې له وړاندیز وروسته لومړی ځنډ وي.