د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ نن (سې‌شنبه) د خلیج شتمنو هېوادونو ته خپل سفرونه سعودي عربستان ته پر سفر پیل کړل.

ټرمپ به په دې سفرونو کې د سیمې پر امنیتي مسایلو نه، بلکې د لویو اقتصادي پانګونو پر راجلبولو راوڅرخيږي.

ټرمپ به د چارشنبې پر ورځ قطر او د پنجشنبې پر ورځ متحده عربي اماراتو ته هم سفر وکړي.

د رویټرز د څرګندونو له مخې؛ ټرمپ د ایر فورس ون څخه د وتلو پر مهال د موټی پر پورته کولو خپل پیوستون څرګند کړ. دا په داسې حال کې، چې د سعودي عربستان ولیعهد محمد بن سلمان هغه ته په نړیوال ډګر کې ښه راغلاست ووایه. ټرمپ په دې سفر کې خپل یو سوداګریز پلاوی له ځان سره راوست، چې په کې میلیارډر ایلان ماسک هم برخه لري.

د سعودي عربستان د پانګونې وزیر خالد الفالح د پانګونې فورم په پیل کې وویل: “که څه هم انرژي زمونږ د اړیکو یوه مهمه ستنه پاتې ده؛ خو په پاچاهۍ کې د پانګونې او سوداګرۍ فرصتونه د پام وړ پراخ او څو چنده شوي دي.”

هغه د ټرمپ له راتګ مخکې زیاته کړه: “په پایله کې… هغه مهال، چې سعودي او امریکا یوځای کار کوي، ډېرې ښې چارې رامنځته کېږي او ډېری وخت ښې چارې رامنځته کېږي.”

ټرمپ هیله لري، چې د فارس خلیج د تېلو له تولیدونکو څخه د ټریلیونونو ډالرو پر ارزښت پانګونې راجلب کړي.

سعودي عربستان مخکې د ۶۰۰ میلیارډ ډالرو پانګونې ژمنه کړې وه؛ خو ټرمپ ویلي، چې هغه د ۱ ټریلیون ډالرو پانګونې غوښتونکي دي. هغه هېواد، چې د واشنګټن یو له مهمو سټراټیژیکو ملګرو څخه ګڼل کیږي.

د سعودي- امریکایي پانګونې فورم له یوې ویډیو سره پیل شو، چې په کې عقاب او باز په الوتنه کې ښودل شوی. یوه ویډیو، چې د امریکا او سعودي عربستان د پاچاهۍ ترمنځ د اړیکو اوږد تاریخ ته درناوی وړاندې کوي.

 د یوښکلي تالار مخې ته د بلیک راک د شتمنیو د مدیریت اجرائیوي رییس لاري فینک، د بلیک سټون اجرائیوي رییس سټیفن ای شوارتزمن، د امریکا د خزانې وزیر سکاټ بیسن او د سعودي د مالیې وزیر محمد الجدعان، د هېواد د پانګونې وزیر خالد الفالح سره یوځای حاضر ول.

لري فینک فورم ته وویل، چې په تېرو ۲۰ کلونو کې له ۶۵ ځله څخه ډېر سعودي عربستان ته سفر کړی دی. هغه وایي، چې سعودي عربستان د هغه د سفرونو په پیل کې ډېر پلوی و؛ خو اوس یې “کنټرول په لاس کې اخیستی” او خپل اقتصاد یې له تېلو هاخوا پراخوي.

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ اعلان وکړ، چې ممکن د روسیې او اوکراین ترمنځ په مستقیمو خبرو اترو کې د ګډون لپاره ترکیې ته سفر وکړي.

ټرمپ د دوشنبې پر ورځ د غویی پر دوه‌ویشتمه اعلان وکړ، چې هغه به احتمالاً د پنجشنبې پر ورځ د غویی پر پېنځه‌ویشتمه ترکیې ته سفر وکړي او د روسیې او اوکراین د ولسمشرانو؛ پوتین او زیلینسکي ترمنځ د استانبول په خبرو اترو کې برخه واخلي.

هغه ویلي: “زه فکر کوم، چې د پنجشنبې د ورځې له غونډې څخه به ښه پایله رامنځته شي… ” د سفر د ارزونې په حال کې یم.”

پوتین د یکشنبې پر ورځ په کریملین کې د خبرو پر مهال وړاندیز وکړ، چې د  غویی پر پېنځه‌ویشتمه به په استانبول کې له اوکراین سره مستقیمې خبرې اترې وشي.

هغه وایي، چې دا خبرې اترې باید د “تلپاتې سولې د ترلاسه کولو او د جګړې د اصلي لاملونو د له منځه وړلو” لپاره ترسره شي.

له دې څرګندونو وروسته ټرمپ په ټروث پاڼه کې ولیکل، چې پوتین له اوکراین سره د اوربند تړون نه غواړي، بلکې د جګړې د احتمالي پای ته رسیدو په اړه د غونډې غوښتنه کوي او اوکراین باید سمدلاسه دې غوښتنې ته غاړه کېدي.

ټرمپ زیاته کړې: “لږترلږه دا به روښانه شي، چې آیا هوکړه ممکنه ده که نه. حتا که کومه هوکړه ونشي؛ اروپايي او امریکایي مشران پوهیږي، چې چېرته یوو او کولی شي د هغې له مخې عمل وکړي.”

د امریکا ولسمشر زیاته کړې: ” شک لرم، چې اوکراین به له پوتین سره یوې هوکړې ته ورسیږي.”

د پوتین د مستقیمو خبرو اترو وړاندیز په ځواب کې زیلینسکي د پنجشنبې پر ورځ په استانبول کې د روسیې له ولسمشر سره د لیدنې لپاره خپل چمتووالی اعلان کړ.

هغه په ​​ایکس پاڼه کې ولیکل: ” د پوتین پر تمه به یم؛ په ځانګړي توګه هیله من یم، چې روسان به دا ځل بهانې ونه لټوي.”

د زیلینسکي لوړ پوړو سلاکارانو پوتین له “اصلي خبرو اترو څخه پر تیښته” تورن کړ او وایي، چې که کریملین د سولې په اړه جدي وي؛ نو باید دا به په عمل کې وښيي.

زیلینسکي په دې ټینګار کوي، چې خبرې اترې باید د رښتیني اوربند له پیل وروسته پیل شي؛ خو په ورته وخت کې د امریکا تر فشار لاندې، هغه له مخکینیو شرطونو پرته د خبرو اترو غوراوی هم رد نکړ.

ترکیې یو ځل بیا ځان د اوکراین او روسیې د سولې خبرو اترو کوربه معرفي کړ.

د ترکیې ولسمشر رجب طیب اردوغان له پوتین سره په ټیلیفوني خبرو کې ویلي؛ انقره چمتو ده، چې خبرې اترې باید دایمي حل ته لار اواره کړي.

اردوغان د فرانسې له ولسمشر امانویل مکرون سره په بېلو خبرو کې دا شېبه د “تاریخي بدلون” په توګه یاده کړه.

ترکیې پخوا د ۲۰۲۲ کال په مارچ کې د دواړو خواوو ترمنځ د ناکامو خبرو اترو کوربتوب کړی و او اوس هڅه کوي، چې له دواړو هېوادونو سره د اړیکو پر ساتلو د کړکېچ په کنټرول کې اغېزمن رول ولوبوي.

ټرمپ د خبرو اترو د سمدستي پیل غوښتنه کوي، اروپايي مشران لکه مکرون او د جرمني چانسلر فریډریش میرټز د هر ډول خبرو اترو دمخه د ۳۰ ورځو پر غیر مشروط اوربند ټینګار کوي.

په داسې حال کې، چې کریملین دا غوښتنه “ضرب الاجل” بولي او ټینګار کوي، چې خبرې اترې باید د “پر ځمکنیو واقعیتونو” او د ۲۰۲۲ کال د ناکامو خبرو اترو د چوکاټ پر بنسټ وي.

د حماس یو مشر ويلي، چې په غزه کې د اوربند په اړه د دوی او د امریکا د حکومت ترمنځ مستقیمې خبرې اترې روانې دي.

د دې چارواکي د څرګندونو له مخې؛ د امریکا له حکومت سره خبرې اترې له څو ورځو راپدېخوا روانې دي او هدف یې د مرستو ترلاسه کول او د غزې په تړانګه کې د څه کمې دوخ کلنې روانې جګړې بندول دي.

له بلې خوا، یوه لوړ پوړي فلسطیني چارواکي د یکشنبې پر ورځ رویټرز ته وویل، چې حماس د امریکا له حکومت سره په غزه کې د اوربند او محاصره شوې سیمې ته د بشري مرستو د رسولو په اړه خبرې اترې کوي.

دغه راز آکسیوس د یوې باخبرې سرچینې د څرګندونو له مخې راپور ورکړی، چې د منځني ختیځ لپاره د امریکا ځانګړی استازی، واټکوف له اسرائیلو، قطر او مصر سره او د دوی له لارې له حماس سره د بندیانو د خوشې کولو او د سولې د پراخې پروسې په اړه خبرې اترې کوي.

همدارنګه د اسرائیلو خبري سرچینې راپور ورکړی، چې بنیامین نتانیاهو به نن ماښام د غزې په اړه د څو وزیرانو او لوړ پوړو امنیتي چارواکو سره یوه کوچنۍ غونډه وکړي، چې د بندیانو د تبادلې تړون یا په غزه کې د جګړې بېرته پیل په اړه بحث وکړي.

د اسرائیلو ورځپاڼې معاریو راپور ورکړی، چې امنیتي کابینه به نن ماښام ۶:۳۰ پر سیمه ییز وخت منځني ختیځ ته د امریکا د ولسمشر له سفر مخکې او د اوربند هوکړې ته د رسیدو لپاره د سختو هڅو په بهیر کې غونډه وکړي.