ساینس او ټیکنالوژي
له سپوږمۍ وروسته هند د لمر د څېړلو لپاره خپل یو توغندی وتوغاوه
پر سپوږمۍ له بریالۍ ناستې وروسته د هند فضايي ادارې د شنبې پر ورځ ( د وږي ۱۱ / د سپتمبر ۲ ) په لومړني لمریز ماموریت کې د لمر د څېړنې لپاره خپل توغندی واستاوه.
د هند د فضايي څېړنو ټولنې په اوبپاڼه کې د توغولو بهیر پر ژوندۍ بڼه وښودل شو، چې توغندی د ساینسپوهانو د چکچکو په بدرګه د لوګي او اور لیکه تر شاه پریښوه.
دغه خپرونه نږدې ۵۰۰ زره نندارچیانو ولیده. په داسې حال کې، چې زرګونه خلک یې نږې لیدلو ته ورغلي وه او د داسې یو توغندي د پورته کیدو بهیر یې له نږدې ولید، چې هدف یې د لمریز باد څېړنه ده، چې کولی شي په ځمکه کې ګډوډي رامنځته کړي، چې په عادي حالتونو کې د شمالي شفق په توګه لیدل کیږي.
ادیتیا ال ۱ د لمر له هندي کلمې څخه اخیستل شوی او توغېدا یې له هغې وروسته رامنځته شوه، چې هند د لومړني هېواد په توګه د تېرې میاشتې په وروستیو کې د سپوږمۍ پر سویلي قطب راکښته شو. په داسې حال کې، چې روسیې ډېر پیاوړی توغندی درلود؛ د هند چندریان-3 په دې ډول ماموریت کې د روسیې لونا-25 ته ماتې ورکړه.
د ادیتیا ال ش فضایي بېړۍ داسې ډیزاین شوې، چې په فضا کې تمېدی شي د څلورو میاشتو پر مهال ۱.۵ میلیون کیلومتره سفر وکړي، د متوازنې جاذبې له کبله په خپل ځای کې پاتې کیږي، چې دا کار یې د تېلو لګښت راکموي.
دا موقعیتونه د لاګرانژ Lagrange د ټکو پر نوم یادیږي، چې د ایتالوي – فرانسوي ریاضيپوه جوزف لوئس لاګرنژ پر نوم نومول شوي دي.
سماک ریچوودهري، چې د څارخونې د ځینو برخو په پراختیا کې ښکېل و ویلي، چې له ساینسي پلوه دا ماموریت د لوی ټکان رامنځته کولو وړتیا لري.
هغه زیاته کړه، چې له لمر څخه د انرژۍ را بهر شوي ذرات کولی شي هغه سپوږمکۍ ودروي، چې له ځمکې سره اړیکې څاري.
ساینس پوهان هیله من دي، چې په مدار کې د زرګونه سپوږمکیو په اړه د لمریزو وړانګو د اغېزو په اړه نور معلومات هم زده کړي، چې شمېر یې د د ستار لینک مخابراتي شبکې او د ایلان ماسک د SpaceX پر پانګونه د ډېرېدو په حال کې دي.
د هند د فضایي څېړنو ټولنې ساینس پوهان وايي؛ په اوږد مهال کې د دې ماموریت معلومات کولی شي د ځمکې د اقلیم پر بېلګو باندې، چې له لمر څخه شمسي سیستم ته تېریږي؛ د لمر د لمریزو بادونو د ذراتو د اغېزو پر بهیر له ښه پوهېدو سره مرسته وکړي.
د لومړي وزیر نریندرا مودي پر هڅونو هند د فضايې توغېدا خصوصي کړي او په دې لټه کې دي، چې دا سکتور بهرنۍ پانګونې ته پرانیزي؛ ځکه، چې دا هدف په راتلونکې لسیزه کې د هند نړیواله ونډه ډېروي.
لکه څنګه، چې فضا په نړیواله سوداګرۍ بدلیږي؛ هېواد هم په دې برخه کې د خپلو وړتیاوو د ښودلو لپاره د فضایي څېړنو ټولنې له بریاوو کار اخلي.
ساینس او ټیکنالوژي
سایبري برید د اروپا درې لوی هوايي ډګرونه له ګډوډۍ سره مخ کړل
دا برید، چې د شنبې پر ورځ د سپټمبر پر شلمه پیل شو؛ د لندن هیترو، برلین برانډنبرګ او بروکسل هوايي ډګرونو کې یې ډیجیټل خدمات ګډوډ کړل او هوایي شرکتونه اړ شول، چې د سامانونو د چک کولو او غورځولو لپاره لاسي میتودونه وکاروي.
د اروپا په درې بوختو هوايي ډګرونو کې د رخصتیو پر مهال د کالینز هوایي شرکت د الوتنې سیسټم پر سایبري برید ګډوډ کړ، چې د مسافرینو د چک کولو او پورته کولو لپاره کارول کېده.
دا برید، چې د شنبې پر ورځ د سپټمبر پر شلمه پیل شو؛ د لندن هیترو، برلین برانډنبرګ او بروکسل هوايي ډګرونو کې یې ډیجیټل خدمات ګډوډ کړل او هوایي شرکتونه اړ شول، چې د سامانونو د چک کولو او غورځولو لپاره لاسي میتودونه وکاروي.
مسافرین له اوږدو کتارونو او پراخ ځنډ سره مخ شول.
د هوایي چلند شنونکي شرکت سیریوم د څرګندونو له مخې؛ یوازې د شنبې پر ورځ ۳۵ بهرنۍ او ۲۵ کورنۍ الوتنې لغو شوې، چې د بروکسل هوايي ډګر تر ټولو ډېر زیانمن شو.
ګډوډي د یکشنبې پر ورځ هم روانه وه، چې ۳۸ بهرنۍ او ۳۳ نورې کورنۍ الوتنې لغو شوې.
د بروکسل هوايي ډګر له هوايي شرکتونو څخه غوښتنه کړې؛ خپلې الوتنې د دوشنبې تر ورځې پورې نیمایي ته راټیټې کړي او خبرداری یې ورکړ، چې تر ۱۴۰ پورې نورې هم لغو کېدی شي.
کالینز هوایي شرکت ویلي، چې دوی د برید د خپرېدا د مخنیوي لپاره اغېزمن شوي سیسټمونه بېل کړي؛ خو د بشپړې رغېدو لپاره یې وخت ندی ورکړی.
په انګلستان، جرمني او بلجیم کې د سایبر امنیت ملي ادارې د پېښې په اړه څېړنه کوي؛ خو دا اوس هم روښانه نده، چې آیا دا برید د تاوان سافټویر و، د خدماتو د بندېدا برید و یا منظم دولتي عملیات.
اروپايي کمیسیون دا ګډوډي “جدي؛ خو منظم نه” وبلله؛ خو کارپوهانو خبرداری ورکړی، چې دا پېښه پر مرکزي ډیجیټل سیسټمونو د ډېرې تکیه کولو خطرونه پر ګوته کوي.
هوایی ډګرونو له مسافرینو څخه غوښتنه کړې، چې لږ تر لږه درې ساعته دمخه هوایي ډګر ته راشي او د الوتنې د تازه حالت توضیحاتو لپاره د هوایي شرکتونو وضعیت وګوري.
لکه څنګه، چې هوایي شرکتونه د مسافرینو د بیا الوتنې لپاره هڅه کوي؛ چارواکو خبرداری ورکړی، چې د ځنډ لړۍ ممکن تر راتلونکې اوونۍ وغځیږي.
ساینس او ټیکنالوژي
اپل له آیفون ۱۷ ایر، ایر پاډز پرو ۳ او نوي ځیرک ګړیو مخکتنه وکړه
آیفون ۱۷ پرومکس د شرکت تر ټولو لوړ ماډل دی، چې ۱۰۹۹ ډالره بیه، د زیرمې لوړې وړتیا لرونکې بیټرۍ، المونیمي باډي، د یخولو مایع سیسټم او په درې لینزونو کې ۴۸ میګاپکسله کمره لري.
ایپل د آیفون نوی نسل او څو نوي محصولات معرفي کړل؛ آیفون ۱۷ ایر د اپل په تاریخ کې ترټولو نری ماډل او ۵.۶ ملي مټر پلنوالی لري او ۹۹۹ ډالر بیه لري، چې د وږي پر اتهویشتمه به له ای۱۹پرو چپ او برښنایي سیمکارټرو سره بازار ته وړاندې شي.
آیفون ۱۷ پرومکس د شرکت تر ټولو لوړ ماډل دی، چې ۱۰۹۹ ډالره بیه، د زیرمې لوړې وړتیا لرونکې بیټرۍ، المونیمي باډي، د یخولو مایع سیسټم او په درې لینزونو کې ۴۸ میګاپکسله کمره لري.
د ایر پاډز پرو ۳د کوچني ډیزاین، د لوړ غږ لرې کولو له ځواک، مصنوعي ذکاوت ځواکمنې ژوندۍ ژباړې او زړه ضربان حس سره معرفي شو. د بیټرۍ د زیرمې ساتنه اته ساعته ټاکل شوی او بیه یې ۲۴۹ډالر ټاکل شوی ده.
دغه راز اپل د لړۍ ۱۱ساعتونه هم لري، چې بیه یې ۳۹۹ډالر، SE3 پر ۲۴۹ډالرو او الټرا ۳د ۷۹۹ډالرو لپاره وړاندې شو. نوې ځانګړتیاوې په لړۍ ۱۱کې د وینې فشار خبرتیاوې او په اولټرا ۳کې د سپوږمکۍ اتصال هم رانغاړي.
دغه نندارتون به د کالیفورنیا د کوپرټینو په اپل مرکزي دفتر کې ترسره او د نړۍ په بېلابېلو هېوادونو کې به پر ژوندۍ بڼه خپور شي.
ساینس او ټیکنالوژي
د روسیې ۶۰۰ کلن غیر فعال اورشیندی فعال شوی دی
روسي رسنیو راپور ورکړی، چې د اورشیندی چاودنه ښايي د روسیې په ختیځ کې د تېرې اوونۍ له زلزلې سره تړاو ولري. هغه زلزله، چې تېره چارشنبه د روسیې ختیځ ته ورسېده او د آرام سمندر په ځینو هېوادونو کې له سونامي هم خبرداری ورکړ شو.
روسي رسنیو راپور ورکړی چې د روسیې په لرې پراتهه کامچاتکا ټاپو وزمه کې د کراشنینیکوف اورشیندی په شاوخوا ۶۰۰ کلونو کې د لومړي ځل لپاره چاودلی دی.
روسي رسنیو راپور ورکړی، چې د اورشیندی چاودنه ښايي د روسیې په ختیځ کې د تېرې اوونۍ له زلزلې سره تړاو ولري. هغه زلزله، چې تېره چارشنبه د روسیې ختیځ ته ورسېده او د آرام سمندر په ځینو هېوادونو کې له سونامي هم خبرداری ورکړ شو.
د یکشنبې پر ورځ د روسیې د بېړنیو حالاتو وزارت د کامچاتکا څانګې راپور ورکړی، چې د اورشیندي له چاودنې وروسته تر ۶۰۰۰ مټر پورې لوړه د ایرو ستنه ثبت شوې ده.
د روسیې د بېړنیو حالاتو وزارت ویلي؛ که څه هم د څپو احتمالي لوړوالی ټیټ دی، خو خلک باید له ساحل څخه لرې پاتې شي.
د روسیې د بېړنیو حالاتو وزارت د راپور له مخې؛ د ایش ورېځ د آرام سمندر په ختیځ کې روانه ده او اوسمهال نفوس لرونکو سیمو ته ګواښ نهکوي.
د کامچاتکا د اورشیندی د بېړني غبرګون ډلې مشرې اولګا ګیرینا ویلي: “دا په ۶۰۰ کلونو کې د کرشنینیکوف اورشیندی لومړۍ تاریخي تائید شوی اورشیندی دی.
هغې زیاته کړې، چې دا اورشیندی ممکن د ۸.۷ شدت زلزلې سره تړاو ولري، چې تېره اوونۍ ساحل ته نږدې رامنځته شوې ده.
جیو فزیک پوهانو وړاندیز کړی، چې د ځمکې په قشر کې د فشار بدلونونه کولی شي د اورشیندی سیسټمونو د بیا فعالیدو لامل شي.
-
سیمه ییز خبرونه4 days agoد عمران خان زامن د خپل پلار د روغتیا په اړه اندېښمن دي
-
تازه خبرونه5 days agoبریټانوي ځواکونو په افغانستان کې جرمونه کړي
-
تازه خبرونه3 days agoپه افغانستان کې د جذام درملنه بیا پیل شوه
-
تازه خبرونه5 days agoسعودي له افغان کروندګرو سره ۱ میلیون ډالر مرسته وکړه
-
تازه خبرونه4 days agoد پناه غوښتونکو منل به اوږدمهاله وځنډول شي
-
تازه خبرونه3 days agoایراني ځواکونو ۱۰ افغانانو ته ځاني زیانونه واړول
-
تازه خبرونه2 days agoاسلامي امارت او پاکستان د اوربند پر غځېدا هوکړه وکړه – رویټرز
-
سوداگري3 days agoآریاناافغان او ترکش ایرلاینزهوايي همکاري پراخوي
