ساینس او ټیکنالوژي
فیسبوک د افغان سرې میاشتې ټولنې مشر په خپل تور نوملړ کې نیولی
انټرسپټ خبري بنسټ څرګنده کړې، فیسبوک شرکت په دې وروستیو کې د افغان سرې میاشتې ټولنې مشر د خطرناکو اشخاصو په تور نوملړ کې نیولی دی.
یاد خبري بنسټ راپور ورکړی، چې د افغانستان اسلامي امارت پخوانی مذاکره کوونکی او د افغان سرې میاشتې ټولنې یا ARCS اوسنی مشر مطیع الحق خالص د اپریل په وروستیو کې د شرکت د سانسور په نوملړ کې راغلی دی.
هغه ډلې، ټولنې او افراد ډېر خطرناک ګڼل کیږي، چې له دې پلیټ فارم څخه نه یوازې د ځانګړیو شویو ترهګریزو ادعاوو او کرکجنو ډلو د هڅو لپاره آزادانه کار اخیستل کیږي، بلکې له دې لارې د مخدره توکو لېږدوونکیو او ډله ییزو وژونکيو اړیکو ته هم زمینه برابریږي.
فیسبوک دا هم ویلي، چې یوشمېر کسان کولی شي د هغو خلکو مخه ونیسي، چې د فیسبوګ له لارې نورو ته د ریان زیان رسولو هڅه کوي.
د امریکا تر ملاتړ لاندې حکومت له ړنګیدو او د امریکایی ځواکونو له وتلو وروسته، خالص د دغې مرستندویې ټولنې مشر ټاکل شوی، چې له ۱۹۳۴ زېږدیز کال راپدیخوا ملکي خلکو ته روغتیایي پاملرنه، خواړه او نورې بشري مرستې چمتو کوي.
هغه د اسلامي امارت سره د تړاو له کبله د تروریستانو او خطرناکو اشخاصو په نوملړ کې له راتلو وروسته د فیسبوک او انسټاګرام دوه میلیارد کاروونکي نور خالص له ستاینې، ملاتړ او استازیتوب څخه منع شوي دي.
د بشري حقونو د څار بنسټ د آسیایي برخې ملاتړی مدیر جان سیفټن دا پوښتنه کړې، چې تر کومه حده خلکو ته اجازه ورکول کیږي، چې د خالص په اړه په آزاده توګه خبرې وکړي. څوک یا کوم شی له خطر سره مخ کوي. هغه څنګه ‘خطرناک’ دی؟ هغه ۶۵ کلن دی. هغه ملیشه نلري. پلار يې د مجاهدينو قوماندان و، خو دلته ستونزه څه ده؟
سیفټن هغو ډلو ته اشاره کوي، چې په فعاله توګه د تاوتریخوالي د هڅولو او پراخولو لپاره دغه پلیټ فارم کاروي. په هند کې کرکه لرونکي خلک شته، چې په فیسبوک کې د مسلمانانو ضد زهرجن تاوتریخوالی خپروي، د هندو ملتپالو ډلو په برما کې کرکه لرونکې بودايي ډلې هم کرکه خپروي، چې دا یوه اصلي ستونزه ده.
د خالص آنلاین پوسټ کول، چې څنګه یې په افغانستان کې په یوه نوي روغتون کې د ویډیو بهیر پرې کړ، د ستونزې برخه نده.
دا په داسې حال کې ده، چې نه د امریکا خزانې او نه هم بهرنیو چارو وزارت د خالص او افغان سرې میاشتې نومونه نلري. یوازې انټرسپټ راپور ورکړی، چې د تروریزم ضد بندیزونو نوملو کې راغلی دی.
ساینس او ټیکنالوژي
سایبري برید د اروپا درې لوی هوايي ډګرونه له ګډوډۍ سره مخ کړل
دا برید، چې د شنبې پر ورځ د سپټمبر پر شلمه پیل شو؛ د لندن هیترو، برلین برانډنبرګ او بروکسل هوايي ډګرونو کې یې ډیجیټل خدمات ګډوډ کړل او هوایي شرکتونه اړ شول، چې د سامانونو د چک کولو او غورځولو لپاره لاسي میتودونه وکاروي.
د اروپا په درې بوختو هوايي ډګرونو کې د رخصتیو پر مهال د کالینز هوایي شرکت د الوتنې سیسټم پر سایبري برید ګډوډ کړ، چې د مسافرینو د چک کولو او پورته کولو لپاره کارول کېده.
دا برید، چې د شنبې پر ورځ د سپټمبر پر شلمه پیل شو؛ د لندن هیترو، برلین برانډنبرګ او بروکسل هوايي ډګرونو کې یې ډیجیټل خدمات ګډوډ کړل او هوایي شرکتونه اړ شول، چې د سامانونو د چک کولو او غورځولو لپاره لاسي میتودونه وکاروي.
مسافرین له اوږدو کتارونو او پراخ ځنډ سره مخ شول.
د هوایي چلند شنونکي شرکت سیریوم د څرګندونو له مخې؛ یوازې د شنبې پر ورځ ۳۵ بهرنۍ او ۲۵ کورنۍ الوتنې لغو شوې، چې د بروکسل هوايي ډګر تر ټولو ډېر زیانمن شو.
ګډوډي د یکشنبې پر ورځ هم روانه وه، چې ۳۸ بهرنۍ او ۳۳ نورې کورنۍ الوتنې لغو شوې.
د بروکسل هوايي ډګر له هوايي شرکتونو څخه غوښتنه کړې؛ خپلې الوتنې د دوشنبې تر ورځې پورې نیمایي ته راټیټې کړي او خبرداری یې ورکړ، چې تر ۱۴۰ پورې نورې هم لغو کېدی شي.
کالینز هوایي شرکت ویلي، چې دوی د برید د خپرېدا د مخنیوي لپاره اغېزمن شوي سیسټمونه بېل کړي؛ خو د بشپړې رغېدو لپاره یې وخت ندی ورکړی.
په انګلستان، جرمني او بلجیم کې د سایبر امنیت ملي ادارې د پېښې په اړه څېړنه کوي؛ خو دا اوس هم روښانه نده، چې آیا دا برید د تاوان سافټویر و، د خدماتو د بندېدا برید و یا منظم دولتي عملیات.
اروپايي کمیسیون دا ګډوډي “جدي؛ خو منظم نه” وبلله؛ خو کارپوهانو خبرداری ورکړی، چې دا پېښه پر مرکزي ډیجیټل سیسټمونو د ډېرې تکیه کولو خطرونه پر ګوته کوي.
هوایی ډګرونو له مسافرینو څخه غوښتنه کړې، چې لږ تر لږه درې ساعته دمخه هوایي ډګر ته راشي او د الوتنې د تازه حالت توضیحاتو لپاره د هوایي شرکتونو وضعیت وګوري.
لکه څنګه، چې هوایي شرکتونه د مسافرینو د بیا الوتنې لپاره هڅه کوي؛ چارواکو خبرداری ورکړی، چې د ځنډ لړۍ ممکن تر راتلونکې اوونۍ وغځیږي.
ساینس او ټیکنالوژي
اپل له آیفون ۱۷ ایر، ایر پاډز پرو ۳ او نوي ځیرک ګړیو مخکتنه وکړه
آیفون ۱۷ پرومکس د شرکت تر ټولو لوړ ماډل دی، چې ۱۰۹۹ ډالره بیه، د زیرمې لوړې وړتیا لرونکې بیټرۍ، المونیمي باډي، د یخولو مایع سیسټم او په درې لینزونو کې ۴۸ میګاپکسله کمره لري.
ایپل د آیفون نوی نسل او څو نوي محصولات معرفي کړل؛ آیفون ۱۷ ایر د اپل په تاریخ کې ترټولو نری ماډل او ۵.۶ ملي مټر پلنوالی لري او ۹۹۹ ډالر بیه لري، چې د وږي پر اتهویشتمه به له ای۱۹پرو چپ او برښنایي سیمکارټرو سره بازار ته وړاندې شي.
آیفون ۱۷ پرومکس د شرکت تر ټولو لوړ ماډل دی، چې ۱۰۹۹ ډالره بیه، د زیرمې لوړې وړتیا لرونکې بیټرۍ، المونیمي باډي، د یخولو مایع سیسټم او په درې لینزونو کې ۴۸ میګاپکسله کمره لري.
د ایر پاډز پرو ۳د کوچني ډیزاین، د لوړ غږ لرې کولو له ځواک، مصنوعي ذکاوت ځواکمنې ژوندۍ ژباړې او زړه ضربان حس سره معرفي شو. د بیټرۍ د زیرمې ساتنه اته ساعته ټاکل شوی او بیه یې ۲۴۹ډالر ټاکل شوی ده.
دغه راز اپل د لړۍ ۱۱ساعتونه هم لري، چې بیه یې ۳۹۹ډالر، SE3 پر ۲۴۹ډالرو او الټرا ۳د ۷۹۹ډالرو لپاره وړاندې شو. نوې ځانګړتیاوې په لړۍ ۱۱کې د وینې فشار خبرتیاوې او په اولټرا ۳کې د سپوږمکۍ اتصال هم رانغاړي.
دغه نندارتون به د کالیفورنیا د کوپرټینو په اپل مرکزي دفتر کې ترسره او د نړۍ په بېلابېلو هېوادونو کې به پر ژوندۍ بڼه خپور شي.
ساینس او ټیکنالوژي
د روسیې ۶۰۰ کلن غیر فعال اورشیندی فعال شوی دی
روسي رسنیو راپور ورکړی، چې د اورشیندی چاودنه ښايي د روسیې په ختیځ کې د تېرې اوونۍ له زلزلې سره تړاو ولري. هغه زلزله، چې تېره چارشنبه د روسیې ختیځ ته ورسېده او د آرام سمندر په ځینو هېوادونو کې له سونامي هم خبرداری ورکړ شو.
روسي رسنیو راپور ورکړی چې د روسیې په لرې پراتهه کامچاتکا ټاپو وزمه کې د کراشنینیکوف اورشیندی په شاوخوا ۶۰۰ کلونو کې د لومړي ځل لپاره چاودلی دی.
روسي رسنیو راپور ورکړی، چې د اورشیندی چاودنه ښايي د روسیې په ختیځ کې د تېرې اوونۍ له زلزلې سره تړاو ولري. هغه زلزله، چې تېره چارشنبه د روسیې ختیځ ته ورسېده او د آرام سمندر په ځینو هېوادونو کې له سونامي هم خبرداری ورکړ شو.
د یکشنبې پر ورځ د روسیې د بېړنیو حالاتو وزارت د کامچاتکا څانګې راپور ورکړی، چې د اورشیندي له چاودنې وروسته تر ۶۰۰۰ مټر پورې لوړه د ایرو ستنه ثبت شوې ده.
د روسیې د بېړنیو حالاتو وزارت ویلي؛ که څه هم د څپو احتمالي لوړوالی ټیټ دی، خو خلک باید له ساحل څخه لرې پاتې شي.
د روسیې د بېړنیو حالاتو وزارت د راپور له مخې؛ د ایش ورېځ د آرام سمندر په ختیځ کې روانه ده او اوسمهال نفوس لرونکو سیمو ته ګواښ نهکوي.
د کامچاتکا د اورشیندی د بېړني غبرګون ډلې مشرې اولګا ګیرینا ویلي: “دا په ۶۰۰ کلونو کې د کرشنینیکوف اورشیندی لومړۍ تاریخي تائید شوی اورشیندی دی.
هغې زیاته کړې، چې دا اورشیندی ممکن د ۸.۷ شدت زلزلې سره تړاو ولري، چې تېره اوونۍ ساحل ته نږدې رامنځته شوې ده.
جیو فزیک پوهانو وړاندیز کړی، چې د ځمکې په قشر کې د فشار بدلونونه کولی شي د اورشیندی سیسټمونو د بیا فعالیدو لامل شي.
-
سیمه ییز خبرونه4 days agoد عمران خان زامن د خپل پلار د روغتیا په اړه اندېښمن دي
-
تازه خبرونه3 days agoپه افغانستان کې د جذام درملنه بیا پیل شوه
-
تازه خبرونه4 days agoایراني ځواکونو ۱۰ افغانانو ته ځاني زیانونه واړول
-
تازه خبرونه5 days agoد پناه غوښتونکو منل به اوږدمهاله وځنډول شي
-
تازه خبرونه3 days agoاسلامي امارت او پاکستان د اوربند پر غځېدا هوکړه وکړه – رویټرز
-
سوداگري4 days agoآریاناافغان او ترکش ایرلاینزهوايي همکاري پراخوي
-
تازه خبرونه2 days agoپاکستان د ملګرو ملتونو بشري مرستو ته له خپلو دروازو اجازه ورکړه
-
تازه خبرونه4 days agoکابل او دوشنبې پر سرحدي او امنیتي همکاریو هوکړه وکړه
