په خوست او پکتیکا ولایتونو کې له زلزلې او ویجاړیو پېنځه ورځې تېرې شوې؛ خو د دغو ولایتونو زیانمن شوي خلک د مرستو په وېش کې د روڼتیا له نشتوالي انډېښمن شوي دي.

د پکتیکا او خوست د اړوند سیمو زلزله ځپليو زرګونه خلکو خپل کورونه او مالونه له لاسه ورکړي او تر شنه آسمان لاندې او یا په وېشل شویو خیمو کې ژوند کوي.

چارلي ډاګاتا امریکایي خبریال او شنونکي څرګنده کړې؛ د امريکا د ډېرو مرستندويه ادارو په ګډون ډېرې نړيوالې مرستندويه ټولنې د طالبانو( اسلامي امارت) له حاکمیت او حکومت وروسته له افغانستان څخه ووتل. سربېره پر دې د طالبانو پر وړاندې بنديزونه هم شته، نو افغانستان ته رادننه کېدونکې پیسې له نږدې څارل کېږي، چې حکومت ته ونه رسیږي؛ خو په افغانستان کې د دې لپاره، چې په راتلونکي کې دا ډول غمیزه تکرار نشي، پر بېخبناوو پانګونه ورته ډېره اړینه ده.

که څه هم د سیمې ګڼو هېوادونو زلزله ځپلیو ته لسګونه ټنه خوراکي توکي، درمل او د سرپناه لومړني وسایل ورکړي؛ خو زیانمن شوي خلک وايي، چې تر دې دمه دوی ته رسېدلي مرستې بسنه نکوي او حکومت اړ دی، چې آسانتیاوې برابرې او دوی ته نوره مرسته چمتو کړي.

چین په خوست او پکتیکا ولایتونو کې د زلزله ځپلیو د اړتیاوو د پوره کولو لپاره د څه باندې اووه میلیون ډالرو مرستې اعلان وکړ.

همدارنګه هره ورځ د سیمې او نړۍ له هېوادونو مرستې د کابل او خوست هوايي ډګرونو ته رارسیږي او پر زیانمنو شویو کسانو وېشل کېږي.

د تېرې چارشنبې له زلزلې څخه پاتې زیان او ویجاړۍ خورا پراخې دي؛ د نړيوالو موسسو لخوا د خپرو شويو معلوماتو له مخې، د خوست او پکتيکا په پېنځه ولسواليو کې شاوخوا درې زره کورونه ويجاړ شوي دي.

دا په داسې حال کې ده، چې له زلزله ځپلیو سره د مرستې لپاره نن د قطر خوراکي توکي، درمل او د جامو توکي نن افغانستان ته راورسېدل.

خو د وروستۍ زلزلې ځپلي خلک له دې مرستو راضي نه دي او له نړیوالې ټولنې او اسلامي امارت څخه د لا زیاتو مرستو غوښتنه کوي.

د افغانستان د پکتیکا ولایت د ګیان ولسوالۍ ژوندي پاتې شوي کسان، چې د کورنۍ څو غړي یې د سترګو په رپ کې له لاسه ورکړي د بې کوره کېدو او لوږې ترخې کیسې کوي.

له یوې خوا دغو خلکو د خپلو عزیزانو د له لاسه ورکولو درد پر اوږو بار کړی او له بلې خوا لوږې او بې کورۍ یې ژوند تریخ کړی دی.

 د اسلامي امارت چارواکي، چې ګیان ولسوالۍ ته ورغلي وايي؛ په سیمه کې شاوخوا ۹۰ سلنه کورونه ویجاړ شوي دي.

په نړیدلیو خټینو کورونو کې د دې سیمې بېوزله کورنیو ژوند کاوه، ماشومان د خپلو میندو په تودو غېږو کې پر درنده خوب ویده ول، چې دغه طبعیي ناورین وځپل او هر څه یې لوټه لوټه او کورنۍ یې یا نیمګړې کړې او یا یې هم بشپړې ووېشلې؛ خو ژوندي پاتې خلک یې سمدلاسه خواړو او سرپناه ته اړ دي.

د پکتیکا زلزله ځپلی سيد بختاجان وایي، چې د زلزلې له کبله یې د کورنۍ څلور غړیو ژوند له لاسه ورکړی او دوه نور یې په روغتون کې دي.

دی وايي، چې ژوندي پاتې کسان یې تر شنه آسمان لاندې پاتې دي.

بختا جان ته اوس د هغه د کورنۍ غړیو یوازې جامې ور پاتې دي.

د عامې روغتیا وزارت سرپرست قلندر عباد ویلي؛ دغې ویجاړوونکې او مرګونې زلزلې په ګیان ولسوالۍ کې ۹۰ سلنه کورونه نړولي او په ټولیزه توګه یې  ۱۰۳۶ کسان مړه کړل او شاوخوا  دوه زره نور په روغتونونو کې بستري شوي دي.

د طبیعي پېښو پر وړاندې د مبارزې وزارت د مرستیال شرف الدین مسلم د څرګندونو له مخې؛ خامه او کنډو کپرو سړکونو د مرستې هڅې له خنډ او ځنډ سره مخ  کړي؛ ځکه، نو په ګیان کې دغه بشري ناورین ځپلي کسان بېړنیو مرستو ته اړتیا لري.

دا په داسې حال کې ده، چې د جمعې پر ورځ د دوه یم ځل لپاره هم زلزلې دغه سیمه ولړزوله، چې په کې لږ تر لږه پېنځه کسان مړه شول.

د ملګرو ملتونو د ماشومانو وجهي صندوق (یونیسف) وايي، په افغانستان کې د وروستۍ زلزلې له ۱۰۰۰ د ډېرو قربانیانو په ډله کې ۲۲۱ ماشومانو هم ژوند له لاسه وکړی او ۶۷ نور ټپیان دي.

په خوست او پکتیکا ولایتونو کې د تېرې سې شنبې شپې ناوخته ۶ اعشاریه یوې درجې زلزلې د تلفاتو له زیاتېدو سره د کورنیو او نړیوالو مرستندویه موسسو او بنسټونو اندېښنو زور اخیتسی او هڅه کوي، چې زیانمنو کسانو ته بېړنۍ مرستې ورسوي.

دا اداره وايي، چې ماشومان او تنکي ځوانان د زلزلې د خورا زیان اړوونکو پایلو او کورنیو څخه د بېلوالي او ټولنیزو ستونزو سره مخ دي.

په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د ماشومانو د وجهي صندوق استازي د چارشنبې د شپې په زلزله کې د تلفاتو او ټپیانو په اړه تازه شمیرې وړاندې کړې. د یونیسف ادارې مسوولین وايي چې په پکتیکا او خوست کې د زلزلې له امله د وژل شویو شمیره یو زرو شپږ دیرشو ته لوړه شوې او شپاړس سوه دري څلویښت ټپیان شوي دي.

د ملګرو ملتونو د ماشومانو د ملاتړ صندق د مسوولینو د څرګندونو له مخې؛ په دې زلزله کې ۱۲۱ ماشومان مړه شوي او ۶۷ نور ټپیان دي.

په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د ماشومانو د ملاتړ صندق استازی محمد ایویا ویلي: د تېرې شپې تر ناوخته پورې، د مړو شویو شمېر لږ تر لږه ۱۰۳۶ او د ټپیانو هغه ۱۶۴۳ ته رسیدلی، چې په کې ۱۲۱ ماشومان هم وژل شوي او ۶۷ ماشومان ټپیان دي. د تلفاتو ټول دقیق شمېر وړاندې کول سخت کار دی؛ ځکه ښايي د ځينو ټپیانو روغتیایي حالت د اندېښنې وړ دی او ښايي د تلفاتو شمېر نور هم لوړ شي.

د ملګرو ملتونو د ماشومانو وجهي صندوق پر ماشومانو او لویانو د دې زلزلې د منفي پایلو په اړه اندېښنه لري.

دوی څرګنده کړې، چې ماشومان او تنکي ځوانان له کورنيو څخه د بېلېدو له ناوړه پایلو سره مخ دي او روحيه يې سخته ځپل شوې ده.

د راپورونو له مخې؛ د پکتیکا ولایت ګیان ولسوالۍ کې تر ټولو ډېر تلفات اوښتي، څو زره کورونه ویجاړ شوي او یا هم زیانمن شوي، ماشومان او تنکي ځوانان کورنیو پاتې دي، احساساتي کړاوونو، ناوړه استفادې او نورو ګواښونو سره مخ دی.

نړیوالې ټولنې او بنسټونه، چې د سړکونو خرابوالی او پر لرې پرتو سیمو کې فقر او بېوزلۍ خلک له ناورین سره مخ کړي دي او اوس د مرستو رسولو چارې له ستونزو سره مخ دي.

له دې ټولو سره سره  اسلامي امارت او د سیمې او نړۍ ګڼو هېوادونو په تېرو څلور ورځو کې د زلزله ځپلیو کورنیو سره په لسګونه زره ټنه خوراکي توکي، درمل او د لومړنیو وسایلو مرسته کړې ده.