Connect with us

نړۍ

د ترکیې ولسمشرۍ او پارلماني ټاکنو ته رای اچونه پیل شوه

خپور شوی

د

(Last Updated On: غویی ۲۴, ۱۴۰۲)

د یکشنبې پر ورځ ( د غویی څلیریشتمه) د ترکیې یو شمېر خلکو د ولسمشر د ټاکلو لپاره په ټاکل شویو رای مرکزونو کې رای اچونه پیل کړه.

د رویترز څرګنده کړې؛ د یکشنبې د ورځې د رایو پایله به نه یوازې د ناتو د غړیتوب لرونکی ۸۵ میلیوني هېواد د وګړیو راتلونکی ولسمشر وټاکي، بلکې ورسره به په اقتصادي او سیاسي ستونزو کې د ښکېلې ترکیې د حکومت څرنګوالی هم غوره شي.

د ترکیې ټاکنو ته ۶۰ میلیون و ۶۹۷ زره د رایې ورکولو وړ کسان شته، چې ۳۰ میلیون و ۷۱۰ زره یا ۵۰ اعشاریه ۶ یې ښځې دي.

د شنبې د ورځې د انتخاباتو دوه اصلي نوماندان د کمپاین پر وروستۍ ورځ دوه بېلابېلو ځایونو ته ولاړل، چې د ترکیې د راتلونکي لپاره د دوی د سیاسي لومړیتوبونه ښکارندویي کوي.

اوسنی ولسمشر او د پرمختګ او عدالت ګوند رییس رجب طیب اردوغان او د هغه اصلي سیال د خلکو د جمهوریت غوښتونکي ګوند رییس کمال کلیچدار اوغلو دې ټاکنو ته ولاړ دي.

د ترکیې ولسمشر رجب طیب اردوغان د شنبې پر ماښام د ایبا صوفیه جومات ته ولاړ او هلته یې د ماښام لمونځ ادا کړ. په داسې حال کې، چې کمال کلیچدار اوغلو د نوې ترکیې د بنسټ ایښودونکي کمال اتاترک مزار ته ورغلی و.

په ټاکنیزو حوزو کې د یکشنبې پر سهار اته بجې رای اچونه پیل شوه. رای اچونه به د مازیګر تر پېنځه بجو روانه وي.

د ترکیې د ټاکنو قانون له مخې؛ د سهار تر ۹ بجو پورې د ټاکنو د لومړنیو پایلو هر ډول راپور ورکول منع دي. دا به د یکشنبې پر ورځ ناوخته معلومه شي، چې آیا د ترکیې ولسمشریزې ټاکنې به دوه‌یم پړاو ته وغزول شي او که نه.

د ترکیې کردان، چې په هېواد کې د رای ورکولو د شرایطو وړ کسانو له ۱۵ څخه تر ۲۰ سلنه جوړوي، د هغو ټولنیزو ډلو په ډله کې دي، چې د یکشنبې د ورځې په انتخاباتو کې لوی رول لوبولی شي.

د زلزلې ځپلیو یو شمېر ولایتونو، چې له ۵۰ زره ډېر کسان یې مړه شوي؛ د حکومت له لومړني سستوالي څخه په غصه دي؛ خو داسې لږ شواهد شته، چې د خلکو د رایې ورکولو طریقه دې بدله کړي.

د ترکیې له ولسمشریزو ټاکنو سره یو ځای په دغه هېواد کې پارلماني ټاکنې هم ترسره کېږي.

په پارلماني ټاکنو کې د دواړو لویو ائتلافونو هر یو پراخه بریا هم کولی شي په دغه هېواد کې د اساسي قانون د بدلون یا تعدیل امکان رامنځته کړي.

په ترکیه کې د اساسي قانون تعدیل د دې هېواد د پارلمان د دوه پر درېیمې برخې غړیو؛ یعنې د ۶۰۰ څوکیو څخه د ۴۰۰ غړیو مثبتو رایو ته اړتیا لري.

۷۴ کلن پخوانی حکومتي چارواکی کلیچدار اوغلو ژمنه کړې، چې د ګټلو په صورت کې به د اردوغان له درندې ادارې څخه د ارتودوکس اقتصادي سیاستونو ته راستون شي.

د ټاکنیز کمپاین وروستۍ ورځې د بهرنیو لاسوهنو له تورونو سره مخ وې.

اوغلو روسیه تورنوي، چې د ترکیې په ټاکنوي کې د رجب طیب اردوغان لپاره لاسوهنه کوي. له بلې خوا اردوغان ادعا کوي، چې مخالفین یې د امریکا پر مرسته د ده واکمني ختمول غواړي.

د ترکیې ولسمشر رجب طیب اردوغان وایي: په بهرني او کورني سیاست کې لاسوهنه زمونږ لپاره د منلو وړ نه‌ده؛ مونږ د نړۍ د سیمې له هېوادونو سره د خپل ستراتیژیک دریځ پر بنسټ خپلې اړیکې پراخوو، د لویدیځ لپاره له ختیځ نه شا نه ګرځو او نه هم د منځني ختیځ او آفریقا په اړه سترګې پټوو، خو له لویدیځ سره به خپلې اړیکې پیاوړې کړو.

د ولسمشرۍ نوماند کمال کلیچدار اوغلو وایي: زمونږ اصلي هدف د ظالم حکومت ختمول او د ملتپال حکومت جوړول دي. زمونږ هدف دا دی، چې د اروپايي ټولنې بشپړ غړیتوب تر لاسه کړو  او د عصري نړۍ برخه واوسو. مونږ یو ملت یوو، چې د لویدیځ لوري ته متوجه یوو او ډیموکراسي غواړو.

په ترکيه کې میشت افغانان په دې هېواد کې د خپل برخليک په اړه اندېښمن دي. په تېره بيا هغه افغانان، چې له قانوني اسنادو پرته په دغه هېواد کې ژوند کوي.

که د ترکیې ولسمشریزو ټاکنو ته نوماندان په لومړي پړاو کې په سلو کې له ۵۰ ډېرې رایې ونه‌ګټي، د ټاکنو دوه‌یم پړاو به په دوه اوونیو کې ترسره شي.

نظر پوښتنې ښيي، چې د ۶ مخالفو ګوندونو د ائتلاف مشر کمال کلیچدار اوغلو له خپل اصلي سیال رجب طیب اردوغان څخه لږ مخکې دی. که د ترکیې د ولسمشرۍ ټاکنو له دوه مهمو نوماندانو څخه یو هم پنځوس سلنه رایې ترلاسه نه‌کړي؛ دغه ټاکنې به دوه‌یم پړاو ته وغزول شي. بیا به د دوه‌یم پړاو ټاکنې د مې پر ۲۸ ترسره شي.

نړۍ

اروپايي ټولنې روسي رسنۍ هم د بندیزونو په نوملړ کې ورزیاتې کړې

Published

on

(Last Updated On: غویی ۲۷, ۱۴۰۳)

د اروپایي ټولنې هېوادونو د چارشنبې پر ورځ هوکړه وکړه، چې د روسیې څلور دولتي رسنۍ پر تبلیغاتي هڅو تورنې کړي او د دې ټولنې د بندیزونو لاندې ادارو په نوملړ کې یې شاملې کړي؛ ځکه، چې کرملین په مسکو کې لویدیځ خبریالان ګواښلي دي.

د اروپایي ټولنې د ارزښتونو او روڼتیا کمیشنر ورا جوروا په ایکس پاڼه کې څرګنده کړې: د کریملین اړوند څلور تبلیغاتي شبکې هره یوه د اروپا غږ، ریانووستی، ایزویستیجا او روسیسکایا ګزیته د بندیزونو په نوملړ کې اضافه شوې دي.

په نوملړ کې راغلې خپرونو او ورځپاڼې آنلاین رسنۍ دي.

روسیې له دې مخکې اروپايي ټولنې ته د دغې هڅې په اړه  خبرداری ورکړی و.

د روسیې بهرنیو چارو وزارت ویاندې ماریا زاخارووا ویلي، کرملین به په مسکو کې له لویدیځو خبریالانو خپل غچ واخلي.

زاخارووا ویلي: که دا اقدامات د روسیې د رسنیو او روسي ژورنالیستانو په وړاندې ترسره شي؛ نو سره له دې، چې لویدیځ خبریالان یې نه غواړي بیا به هم زمونږ د غچ اخیستونکيو هڅو احساس وکړي.

هغې زیاته کړې: مونږ به لویدیځ ته چټک او دردوونکی ځواب ورکړو.

د رویټرز د راپور له مخې؛ اروپايي ټولنې سمدستي پر هغو هڅو څه ندي ویلي، چې په رسنیو کې پلي کیږي؛ خو رسنیو په اروپایي ټولنه کې خپل رسنیزحقونه له لاسه ورکړي دي.

Continue Reading

نړۍ

انټوني بلینکن اوکراین ته رسېدلی

Published

on

(Last Updated On: غویی ۲۵, ۱۴۰۳)

د امریکا بهرنیو چارو وزیر انټوني بلینکن د سې شنبې پر ورځ (د غویی پر پېنځه‌ویشتمه) پر یوه ناڅاپي سفر د اوکراین کیف ته رسېدلی دی. دا په داسې حال کې ده، چې د دې هېواد  کانګرس تېره میاشت ورته د ۶۱ میلیارډ ډالرو پوځي مرستې ومنلې.

د رویټرز د راپور له مخې؛ ادعا شوې، چې د دې سفر موخه له اوکراین سره پیوستون او د دې هېواد په شمال ختیځه پوله کې د روسیې له درندو بمباریو سره په مبارزه کې د امریکا ملاتړ دی.

یو امریکايي چارواکي، چې  انټوني بلینکن له سفره خبر و؛ ویلي: هیله من دی، چې بهرنیو چارو وزیر اوکراینیانو ته په دې سفر کې، چې له سختو شرایطو سره مخ دي؛ ډاډمن زیری ولري.

د رویټرز خبري اژانس د راپور له مخې دې امریکايي چارواکي ویلي: اوکراین ته د بهرنیو چارو وزیر تګ په دې راڅرخیږي، چې څنګه خپلې اضافي مرستې داسې پلي کړي، چې د کیف دفاعي ځواکونه ډاډمن اوپیاوړي کړي او هغوی ته دا وړتیا ورکړي، چې د جګړې په ډګر کې خپل نوښت بېرته ترلاسه کړي.

له دې مخکې د امریکا ولسمشر جوبایډن کیف ته د ۴۰۰ میلیون ډالرو پوځي مرستې د استولو امر کړی و.

د پنټاګون د څرګندونو له مخې؛ د بایډن د ولسمشرۍ له پیل راپدیخوا امریکا اوکرایین ته د ۵۱ اعشاریه ۳ میلیار ډالرو څخه زیاتې امنیتي مرستې ځانګړې کړې، چې د روسیې د برید له پیله ۵۰ اعشاریه ۶ میلیارډ ډالر ورکړ شوي دي.

څو ساعته مخکې د سپینې ماڼۍ د ملي امنیت سلاکار جیک سالیوان په یوه خبري ناست کې کیف ته د واشنګټن د پوځي مرستو په بڼه د وسلو د یوې نوې ټولګې د استولو، چې سر له ننه به امریکا هره اوونۍ اوکراین ته د وسلو لېږل ترسره کوي.

دغه راز لکه څنګه، چې اوس په جګړه کې د تېر پر پرتله د روسیې پر پرمختګ اندېښنې زیاتې شوي او اوکراین هم منلې، چې روسي ځواکونو د دوشنبې پر ورځ د خارکوف په سیمه کې پرمختګ ته وکړ او تاکتیکي بریا یې ترلاسه کړه.

دا په داسې حال کې ده، چې د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین د دغه هېواد دفاع وزارت ته نوی وزیر معرفي کړی دی.

Continue Reading

نړۍ

په برازیل کې د سیلابونو له کبله د مړو شویو شمېر ۱۴۳ کسانو ته پورته شو

Published

on

(Last Updated On: غویی ۲۴, ۱۴۰۳)

د رویټرز د راپور له مخې؛ د یکشنبې پر ورځ د برازیل چارواکو ویلي، چې په ریو ګرانډ دو سول ایالت کې د سختو بارانونو له کبله د مړو شمېر له ۱۳۶ څخه ۱۴۳ ته لوړه شوی، ۱۲۵ کسان ورک دي او هوا پېژندنې هم وضعیت د اندېښنې وړ یاد کړی دی.

د شنبې پر ماښام حکومت له روان ناورین سره د مبارزې لپاره شاوخوا ۱۲ اعشاریه یو میلیارډ ریال ( ۲ اعشاریه ۳۴ میلیارډ ډالر) بېړنی لګښت اعلان کړ. دغه راز ویل کیږي، چې د شاوخوا ۱۰ اعشاریه ۹ میلیون وګړو څخه په دې ایالت کې له ۵۳۸ زره ډېر خلک بې ځایه شوي دي.

فډرالي حکومت د شنبې پر ورځ ویلي وه، چې پر دې پیسو سربېره ۶۰ میلیارډ ریال له دې مخکې ورته چمتو شوې وې.

د برازیل ولسمشر لویز اناسیو لولا داسلوا په ایکس پاڼه کې څرګنده کړې؛ دولت به هغه څه بیا جوړ کړي، چې ویجاړ شوي دي.

لولا د مور د ورځې نمانځغونډې ته د خپلو خبرو پر مهال ویلي: مونږ پوهیږو، چې هرڅه بېرته نشي ترلاسه کیدی؛ میندو خپل ماشومان له لاسه ورکړي او ماشومانو خپلې میندې له لاسه ورکړي.

د شنبې پر ورځ د امریکا ولسمشر جو بایډن ویلي، چې اداره یې د مرستې چمتو کولو لپاره د برازیل له حکومت سره په اړیکه کې ده.

بایډن وایي: مونږ هغو خلکو ته دعا کوو، چې له دې ناورینه اغېزمن شوي. مونږ لومړني مرسته کوونکي یوو، چې د کورنیو او افرادو د ژغورنې لپاره طبي چمتووالی وړاندې کوو.

د یکشنبې پر ورځ نور باران وشو او د دوشنبې پر ورځ هم وړاندویېنه شوې ده.

رویټرز راپور ورکړی، چې د بارانونو له پیل څخه لږ څه دوه اوونۍ وروسته دا ایالت یوځل بیا د پلازمېنې پورټو الګر سره نږدې په ګیبا جهيل کې د اوبو د کچې د بیا لوړیدو له خطره خبرداری ورکړ شوی دی.

دا ایالت د استوایي او قطبي اتموسفیر ترمنځ د راتلو او سختو بارانونو ښکارندویي کوي.

سیمه‌ییز ساینس پوهان په دې باور دي، چې دا وضعیت د اقلیم د بدلون له کبله رامنځته شوی دی.

Continue Reading

Trending

Copyright © 2022 Ariana News. All rights reserved!