د افغانستان اسلامي امارت د عامې روغتیا وزارت له نړیوالو ادارو سره د همغږۍ له مخې نن ( دوشنبه د تلې ۳) په هېواد کې د ګوزڼ یا پولیو ضد واکسین ملي کمپاین پیل کړ.

د دې وزارت د خپرې شوې خبرپانې له مخې؛ په دې کمپاین کې به له پېنځه کلو کم عمره څه باندې ۱۱ میلیون ماشومان د ګوزڼ یا پولیو ناروغۍ پر وړاندې واکسین شي.

په خبرپاڼه کې راغلي؛ په دغه کمپاین کې ویتامین A کپسول هم له ۶-۵۹ میاشتو عمر لرونکیو ماشومانو ته ورکول کېږي.

ویتامین A د ماشومانو د سترګو، پوستکي او معافیت سیستم په ساتلو کې مرسته کوي.

د عامې روغتیا وزیر داکتر قلندر عباد ویلي: مونږ هوډ لرو، چې د خپلو شریکانو پر ملاتړ پولیو ناروغي په افغانستان کې ختمه کړو.

نوموړي زیاته کړې:  د پولیو ناروغۍ وروستۍ پېښې د اندېښنې وړ دي. د پولیو واکسین کمپاینونه او لومړني روغتیايي خدمتونه به تر هغې روان وي، چې دغه ناروغي مو له هېواده په بشپړه توګه له منځه وړې نه‌وي.

ګوزڼ یا پوليو يوه ويروسي ناروغي ده، چې درملنه نه‌لري او يوازې د واکسين پر مټ د مخنیوي او له منځه وړلو وړ ده.

په روان ۲۰۲۳ ز. کال کې د پولیو ناروغۍ پېنځه مثبتې پېښې ثبت شوې دي.

امریکايي جراحانو د خوګ زړه په یوه ناروغ انسان کې ځای پر ځای کړی، چې دا انسان ته د دغه زړه دوه‌یم پیوند دی، چې تجربه کیږي.

د امریکا د مریلنند ایالت داکترانو د جمعې پر ورځ ویلي، چې دوه ورځې وروسته دغه ناروغ سړی ټوکې کولې او پر څوکۍ کېناسته.

د مریلند په طبي پوهنتون کې د داکترانو د څرګندونو له مخې؛ پخوانی سرتېری لارنس فاسیت د زړه د ناروغۍ له مبله د مرګ تر څنډې رسېدلی و؛ خو نورې روغتیایی ستونزې پدې معنا دي، چې هغه د زړه دودیز پیوند تهه وړ نه و.

فاسیت  له عملیاتو وروسته، چې چارشنبه تر سره شږویویلي؛ هیڅوک نه پوهیږي، چې له دې ځای څخه به څه پیښیږي ؛ خو لږ تر لږه اوس زه امید او فرصت لرم. زه به د هرې ساه لپاره مبارزه وکړم، چې ایستلی یې شم.

راتلونکې څو اوونۍ به اړینې وي؛ خو داکتران د خوګ زړه له پیوندولو وروسته د فاسیت لومړني غبرګون څخه خوښ دي.

له حیواناتو څخه انسانانو ته د غړیو د لېږد هڅې له لسیزو راپدیخوا ناکامې شوي؛ ځکه، چې د خلکو د معافیت سیسټم سمدستي بهرني نسجونه له منځه وړي.

اوس ساینس پوهان هڅه کوي، چې د جینیکي پلوه له اصلاح شوي خنزیر څخه کار واخلي، چې د دوی غړي نور ورته، ورته کړي.

په یوه بیان کې د نوموړي میرمن  این فاسیت ویلي: مونږ له یو بل سره د ډیر وخت تمه کولو پرته بله تمه نه‌لرو. دا دومره ساده کیدی شي لکه په یوه دالان کې ناسته او یوځای کافي څښل.

دا ځل د خوګ د زړه پیوند له تېر پیونده څه توپیر لري:  تېر کال ساینس پوهانو په زړه کې د خوګ ویروس نښې ولیدلې؛ خو اوس دوی د پټو ویروسونو د موندلو لپاره غوره ازموینې لري او درمل یې هم بدل کړل.

روغتون ویلي؛ د جمعې تر ورځې پورې د هغه نوی زړه پرته له کوم ملاتړه ښه کار کوي.

د خوګ پیوند شوی زره ۱۰ اصلاح شوي جنونه لري، چې د خوګ ځینې جینونه له منځه وړي او ځینې انساني جینونه اضافه کوي، چې د انسان معافیت سیستم ته د منلو وړ وي.

د خواړو او درملو ملي ادارې عمومي رييس د خواړو او درملو د ملي ادارې د دندو او فعاليتونو په اړه د پوهاوي په یوه غونډه کې څرګنده کړې؛ دغه اداره به اجازه ورنه‌کړي، چې له ګمرکونو څخه بې کیفیته خوراکي توکي او درمل هېواد ته رادننه شي.
د خوراکي توکو او درملو د ملي ادارې مشر ويلي، د دغې ادارې له اجازې پرته د هېواد ګمرکونو ته درمل او خواړه واردېدلینه‌شي.
د خواړو او درملو ملي ادارې رییس عبدالباري عمر وايي، د دې ادارې یو هدف خلکو ته د ښه، باکیفیته او معیاري خواړو او درملو برابرول دي.
د نوموړي د څرګندونو له مخې؛ په نږدې راتلونکي کې به د نړۍ هېوادونو ته د درملو د صادراتو لړۍ هم پیل شي.
هغه ویلي، چې په تېر یو نیم کال کې یې ۱۰ کارخونو ته د فعالیت اجازه ورکړې او تر ۳۴۲ ټنو ډېر بې کیفیته خوراکي توکي یې له منځه وړي دي. په دې موده کې د درملو د قاچاق پر وړاندې جدي مبارزه شوې او ډېر ژر به لابراتوارونه پر کار پیل وکړي، چې حلال له حرام څخه بېل کړي.
د صنعت او سوداګرۍ وزارت مرستیال قدرت الله جمال وايي؛ افغانستان د درملو په برخه کې ۵۰ سلنه پر ځان بسیا کېدو ته رسېدلی او د راتلونکي کال تر پایه به دغه شمېر ۱۰۰ ته ورسېږي.
قدرت الله جمال له سوداګرو او پانګوالو غواړي، چې د هېواد د درملو په سکتور کې پانګونه وکړي.
په همدې حال کې د افغانستان خلک هر کال ۵۰۰ میلیون دالره بهر ته د ناروغانو پر درملنې لګوي؛ ځکه، چې په افغانستان کې د درملنې بهیر دومره معیاري نه‌دی، چې د ټولو ناروغانو درملنه په هېواد کې دننه وشي.